رهیافتی به فمینیسم اسلامی: خوانش دیدگاه سعدیه شیخ و پردازش فمینیستی او از آراء ابن عربی

از مسایل بحث‏برانگیز چند دهه اخیر مسئله و جایگاه زن در اسلام است. جریان های فکری مختلف از منظر خاص خود به این حوزه ورود کرده اند. در این میان، جریان موسوم به «فمینیسم اسلامی» که در طی چند دهه اخیر رشد روزافزونی داشته اند، با رویکردهای مختلف قرآنی، فقهی، تاریخی و عرفانی به این موضوع پرداخته اند. در مطالعه کنونی می خواهیم به روش توصیفی تحلیلی، سیر تاریخی دیدگاه های سعدیه شیخ هم چون یکی از شخصیت های جریان فمینیسم اسلامی را استخراج کنیم. خواهیم کوشید نشان دهیم وی پیش از آشنایی با عرفان و تصوف اسلامی، با الهام از نگرش فضل الرحمان و با کاربرد قابلیت های زبانی زبان وحیو توجه به زمینه های تاریخی ظهور متن و با رویکرد هرمنوتیک فمینیستی درباره زنان آثاری را نوشته؛ اما پس از آشنایی با عرفان اسلامی و بخصوص ابن عربی، نگرش های سعدیه شیخ برپایه پردازشی فمینیستی از آراء ابن عربی تغییر یافته است. وی با هدف فراهم کردن مباحث انسان شناختی لازم برای بازبینی اساسی فقه و کمک به شکل گیری فقه نوظهور فمینیستی به مفاهیمی هم چون «انسان کامل» یا «صفات جلال و جمال» با خوانشی فمینستی توجه کرده است. این توجهات وی در تحلیل برخی مسایل چالش برانگیز هم چون برتری مرد بر زن، شهادت زنان و آفرینش حوا از دنده چپ آدم تجلی یافته است.