مصادیق قواعد آمره حقوق بشر بین المللی در پرتو نظام حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران

در راستای جهانی‌شدن و کم‌رنگ‌ترشدن سایه حاکمیت ملی دولت‌ها بر حقوق بشری، تمام ابنای انسانی (فارغ از این‌که شهروند چه دولتی هستند) عضوی از جامعه بین‌المللی محسوب و به تبع این عضویت، از حقوق مختلفی متمتع می‌شوند. در همین راستا و در جهت طراحی و ارایه مجموعه‌ای از استانداردها و هنجارهای حقوقی برای تضمین هرچه بیشتر و بهتر حقوق ابنای انسانی، مفهوم حقوق بنیادین بشری در ادبیات حقوق بین‌الملل موضوعه و به طور خاص حقوق بشر بین‌المللی پا به عرصه وجود نهاد.

در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی توصیفی، ابتدا مفهوم قواعد آمره در حقوق بین‌الملل و آثار آن مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و پس از شناسایی دقیق این متغیر، به معرفی مصادیق قواعد آمره در فضای حقوق بشر بین‌المللی خواهیم پرداخت. در گام بعد چارچوب حقوق شهروندی در نظام حقوقی ایران و مصادیق حقوق به عنوان متغیر دیگر این پژوهش، مورد شناسایی قرار خواهد گرفت.

در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته‌ها: دولت ایران با پذیرش و تصویب میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، مفهوم حقوق بنیادین بشر که یکی از مصادیق قوآعد آمره در حقوق بین‌الملل محسوب می‌شوند را وارد نظام حقوق داخلی خود کرده است. در پژوهش حاضر مشاهده می‌شود که تفکیک میان مفهوم حقوق بشر و حقوق شهروندی در چارچوب حقوق داخلی باعث خواهد شد که تعهدات بین‌المللی ایران در ارتباط با حقوق بنیادین بشر، تحت تاثیر قرار گیرند.

از یکسو، طبقه‌بندی هنجارهای حقوق بشر بین‌المللی و تفکیک آن‌ها به دو دسته حقوق بنیادین و غیر بنیادین و از سوی دیگر، عدم توجه نظام حقوق داخلی ایران به این مساله در مواردی می‌تواند موجبات مسوولیت بین‌المللی دولت را در فضای حقوق و روابط بین‌المللی فراهم کند، در نتیجه به نظر می‌رسد که لزوم اصلاح قوانین و مقررات داخلی در ارتباط با حقوق بنیادین بشر اجتناب ناپذیر است.