بررسی و تبیین نظریه عدالت عام در دیدگاه توماس آکوئیناس

عدالت عام فضیلتی است که افراد را به نظم و خیرات جمعی دعوت می کند تا به وسیله آن به سعادت برسند. مقاله حاضر به بررسی و تبیین نظریه عدالت عام و خیر مشترک و نقش آن در جهت دهی و تنظیم قانون از دیدگاه توماس آکوییناس می پردازد. آکوییناس - با تاسی از ارسطو و الهیات مسیحی - عدالت عام را فضیلتی عام می داند که دارای موضوع خاص، یعنی «خیر مشترک» است. عدالت عام همان فضیلت است که از جهت محتوا و جوهر با فضیلت یکسان و از جهت مفهوم یا صورت با آن متفاوت است. نظریه عدالت عام در آکوییناس هم به نوعی دین قانونی (الزام به رعایت قانون جامعه) را فرمان می دهد و هم به  نوعی دین اخلاقی (الزام به رعایت فضیلت اخلاقی) را در دستور کار خود دارد. این نظریه مد نظر آکوییناس در جامعه ای معنا پیدا می کند که در آن اگر حاکم قانون وضعی را بر اساس قانون الهی و قانون طبیعی درست تدوین و ترویج کند، معیار این نظریه را برآورده می کند. بنا براین ، نظریه عدالت عام - در نهایت - به قصد حاکم و نوع حکومتی وابسته است که در آن جامعه در جریان است تا افراد را به خیرات مشترکشان هدایت کنند و به سعادت حقیقی شان برساند.