تنوع ملکولی و روابط ژنتیکی بین توده های Aegilops tauschii بر اساس چندشکلی حاصل از ناحیه CAAT-box پروموتر ژن ها

  اهمیت خویشاوندان وحشی در به نژادی گندم سبب شده است تا مطالعات فراوانی در رابطه با بررسی تنوع و ساختار ژنتیکی گونه های مختلف گندم وحشی با استفاده از سیستم های نشانگری گوناگون انجام شود. هدف این مطالعه بررسی تنوع ژنتیکی 90 توده مختلف tauschii Ae. به منظور تعیین میزان تنوع ژنتیکی، و همچنین آنالیز ساختار ژنتیکی آن ها برای گروه بندی توده ها با استفاده از چند شکلی حاصل از نواحی CAAT-box   بود. 

مواد و روش ها: 

در این تحقیق تنوع ژنتیکی و ساختار جمعیت 90 توده Ae. tauschii جمع آوری شده از مناطق مختلف ایران با استفاده از 12آغازگر CBDP مورد بررسی قرار گرفت.

با توجه به نتایج به دست آمده در مجموع، تعداد 141 باند توسط 12 آغازگر مورد استفاده تولید شد که 91 مورد از این باندها چندشکل بودند و متوسط تعداد باند چند شکل تولید شده به ازای هر آغازگر برابر با  58/7 بدست آمد. مقدار شاخص محتوای اطلاعات چند شکل (PIC) و شاخص نشانگر (MI) برای آغازگرهای CBDP مورداستفاده بترتیب بین 4/0 تا 49/0 و 49/1 تا 99/4 متغیر بود. با توجه به شاخص های محاسبه شده آغازگرهای CB9، CB12 و CB1 بیشترین کارایی را در تفکیک ژنتیکی توده ها نشان دادند. تجزیه ساختار ژنتیکی، توده های مورد بررسی را در سه گروه اصلی با  تعداد 10، 18 و 30 توده دسته بندی نمود و بقیه توده ها به عنوان توده های مخلوط شناسایی شدند.  در این مطالعه بالاترین مقادیر شاخص های تنوع ژنتیکی شامل تعداد آلل های موثر، شاخص شانون و میزان هتروزیگوسیتی مربوط به زیر جمعیت 1 بود. علاوه بر این، میزان تمایز ژنی (Gst) و جریان ژنی (Nm) بین زیر جمعیت ها به ترتیب برابر با 03/0 و 58/18 بود. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای، توده های مورد بررسی را به سه گروه تقسیم بندی نمود که مطابق با گروه بندی حاصل از تجزیه ساختار ژنتیکی بود.

نتایج حاصل از پارامترهای مختلف نشان داد که نشانگر CBDP یک نشانگر مناسب در بررسی تنوع ژنتیکی توده های Aegilops tauschii  می باشد. همچنین با توجه به نتایج ساختار ژنتیکی جمعیت و پارامترهای تنوع ژنتیکی بین زیر جمعیتی به نظر می رسد لازم است  اقداماتی جهت حفاظت از این منبع ژنتیکی ارزشمند که توان بالقوه بسیار بالایی در بهنژادی گندم زراعی دارد، صورت گیرد.