بررسی معناشناسی واژه چند معنای امر با تاکید بر رابطه همنشینی و تعیین مصادیق آن براساس بافت در نهج البلاغه

دستیابی به معانی و شناخت واژگان در گرو پژوهش در علوم خاصی چون معناشناسی است؛ چراکه معناشناسی از علومی است که به شناخت دقیق واژگان و کشف معانی نهفته آن ها در متون مختلف می پردازد. از شیوه های معناشناسی، بحث چند معنایی واژگان است که از آن به علم وجوه و نظایر تعبیر کرده اند، به این معنا که یک واژه به گونه ای در بافت نهج البلاغه جای گرفته است که با وجود شباهت در لفظ و حرکات در هر بافت زبانی، معنایی غیر از معنای نخست دارد، در واقع این که یک لفظ بیش از یک معنا داشته باشد را چند معنایی می گویند. این پژوهش در صدد است تا از طریق روش تحلیلی- توصیفی و تقسیم واژگان همنشین در سه گروه اسمی، فعلی و وصفی و با استخراج معانی متعدد واژه «امر» در نهج البلاغه وجوه متعدد معنایی آن را مورد بررسی قرار دهد و از این طریق پی به چندمعنایی بودن این واژه ببرد. در این تحلیل معناشناختی مشخص شد واژه «امر» در بافت های موضوعی متفاوت و در اثر همنشینی با برخی واژگان، معانی متعددی چون فرمان خداوند، جنگ، حکمیت، خلافت و... را پذیرفته است. به عبارتی درک معنای مختلف این واژه منوط به بافتی است که در آن لحاظ شده است هر چند غالب معانی استعمالی برای این واژه در نهج البلاغه از طریق بافت موقعیتی قابل درک است.