گزینش ژنوتیپ های برتر متحمل خشکی گندم دوروم با استفاده از روش های مبتنی بر تحلیل گرافیکی

خشکی مهم ترین عامل محدود کننده تولید گندم دوروم در نواحی مدیترانه ای و سایر مناطق می باشد. ایران در زمره مناطق خشک و نیمه خشک دنیا قرار دارد. به منظور شناسایی موثرترین شاخص های تحمل تنش خشکی و همچنین ژنوتیپ های متحمل خشکی گندم دوروم، این مطالعه به صورت دو آزمایش مجزا (یکی در شرایط آبیاری نرمال و دیگری قطع آبیاری بعد از 50 درصد سنبله دهی) انجام شد. در هر آزمایش 20 لاین امیدبخش گندم دوروم در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور به مدت دو سال زراعی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. شاخص های تحمل تنش با استفاده از میانگین دو ساله عملکرد محاسبه شدند که عبارت بودند از  REIو MP, GMP, STI ,SSI , TOL , YI , YSI , RDI , DI , MRP   بررسی همبستگی بین شاخص ها و عملکرد دانه در دو محیط تنش و بدون تنش با استفاده از نمودار بای پلات، نشان داد که شاخص های MP,GMP و STI بهترین شاخص ها جهت شناسایی ژنوتیپ های برتر در دو محیط آزمایش بودند. بر اساس چند ضلعی GGEBiplot لاین های 7 و 8 برترین ژنوتیپ ها شناخته شدند. بررسی همزمان عملکرد و پایداری ژنوتیپ ها با استفاده از GGEBiplot براساس عملکرد دانه در مجموع دو شرایط نیز نشان داد که لاین شماره 7 (ALLA*2/4/ARMENT//SRN_3/NIGRIS_4/3/CANELO_9.1)  با داشتن عملکرد و پایداری بالا بهترین ژنوتیپ بود. همچنین لاین شماره 7 در بای پلات تعیین ژنوتیپ ایده ال به عنوان ژنوتیپ برتر شناخته شد. در مجموع نتایج نشان دادند GGEBiplot روش مناسبی جهت شناسایی ژنوتیپ های برتر براساس بای پلات شاخص های مختلف در مقابل ژنوتیپ ها و گزینش همزمان بر اساس عملکرد و پایداری عملکرد می باشند.