بررسی اثربخشی محیط یادگیری همیارانه مبتنی بر رایانه (CSCL) و نرم افزار ریاضی پویا بر مهارت حل مسایل مثلثاتی

پیشینه و اهداف:

 بهره گیری از روش حل مساله، یکی از ایده های مهم در آموزش ریاضی محسوب می شود. طبق سند برنامه درسی ملی توانایی حل مسایل ریاضی و کاربرد آن در حل مسایل زندگی باید از مهم ترین مهارت های یک دانش آموخته دوره متوسطه باشد؛ اما شواهد حاکی از آن است که حل مساله و کاربردهای آن در آموزش ریاضی ایران به اندازه لازم مورد توجه قرار نگرفته است و شاهد این مدعا، کسب نتایج ضعیف توسط دانش آموزان ایرانی در آزمون های بین المللی است. یکی از دلایل این امر تکیه به روش های ناکارآمد آموزشی و غفلت از طراحی محیط های یادگیری مبتنی بر فناوری های روز است؛ محیط های یادگیری که بر مبنای یافته های علوم یادگیری و رویکرد یادگیرنده محور ایجاد شده اند. یکی از محیط های مبتنی بر فناوری که تعاملات را به شکل گسترده ای پشتیبانی می کند، یادگیری همیارانه مبتنی بر رایانه (CSCL) است. (Computer Supported Collaborative Learning) CSCL جدیدترین شیوه استفاده از رایانه ها در آموزش است و کارکرد آن تسهیل یادگیری همیارانه به واسطه رایانه هاست و به بررسی این مطلب می پردازد که رایانه ها چگونه می توانند به یادگیرندگان کمک کنند تا در گروه های کوچک و در اجتماعات یادگیری یاد بگیرند. علاوه بر این، استفاده از نرم افزارهای ریاضی از دیگر عناصر مهم محیط های غنی در آموزش ریاضی است و توانایی دانش آموزان را برای درک عمیق مفاهیم و جلوه های گوناگون آنها در زندگی ارتقا می بخشند؛ به ویژه نرم افزارهای ریاضی پویا که با تقویت بازنمایی های چندگانه و ایجاد تنوع در روش های یادگیری، موجب یادگیری سریع تر و عمیق تر می شوند. در پژوهش های گذشته، تاکنون پژوهشی که تاثیر ترکیب دو عامل یادگیری مشارکتی و نرم افزارهای ریاضی پویا را به ویژه در یادگیری برخط مورد ارزیابی قرار دهد، صورت نگرفته است، بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر طراحی محیط یادگیری همیارانه مبتنی بر رایانه و نرم افزار ریاضی پویا بر مهارت حل مساله بود.

این پژوهش با روش آزمایشی، طرح پیش آزمون-پس آزمون انجام شد. جامعه آماری دانش آموزان پسر پایه دهم شهرستان نظرآباد استان البرز در سال تحصیلی 2017-2018  بودند. نمونه آماری با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد (96 نفر) و به طور تصادفی در سه گروه گمارش شدند. الگوی طراحی آموزشی پایه برای سه گروه، الگوی طراحی محیط های یادگیری سازنده گرا و مساله محور جاناسن انتخاب شد. در گروه گواه، یادگیری با الگوی مزبور بدون استفاده از نرم افزار صورت گرفت. در گروه آزمایشی یک، الگو با روش یادگیری انفرادی با استفاده از نرم افزار ریاضی پویا و در گروه آزمایشی دو، الگو با روش یادگیری همیارانه مبتنی بر رایانه با استفاده از نرم افزار ریاضی پویا تلفیق شد. ابزار پژوهش، آزمون محقق ساخته حل مساله ریاضی بود. به منظور تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد.

یافته ها :

یافته ها نشان داد که یادگیری در محیط CSCL (33/16) و همچنین یادگیری انفرادی با استفاده از نرم افزار ریاضی پویا (2/14) هر دو بر افزایش مهارت حل مساله ریاضی دانش آموزان موثر هستند؛ اما تاثیر یادگیری همیارانه بیشتر از یادگیری انفرادی است (05/0>P). پژوهش حاضر همچنین بر توجه به طراحی آموزشی متاسب محیط یادگیری با پایبندی بر اصول دیدگاه های اتخاذ شده تاکید نمود، همچنانکه در پژوهش حاضر برای تمامی گروه ها از رویکرد سازنده گرایانه و مساله محور جاناسن برای طراحی محیط استفاده شده بود.

نتیجه گیری:

 با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان از طراحی CSCL و نرم افزار ریاضی پویا برای افزایش مهارت حل مساله ریاضی استفاده نمود.