شناسایی و رتبه ‏بندی عوامل کلیدی موفقیت دوره های آموزش الکترونیکی زبان فارسی به خارجیان از منظر مدرسان دوره

پیشینه و اهداف:

 به طورکلی، هدف از آموزش الکترونیکی، فراهم نمودن امکان دسترسی یکسان، رایگان و جستجو پذیر در دوره های درسی و ایجاد فضای آموزشی یکنواخت برای افراد مختلف در هر جا و بهینه‏سازی شیوه های ارایه مطالب درسی به منظور یادگیری عمیق‏تر است. در چنین فضای آموزشی برخلاف روش های آموزشی سنتی (استاد محور)، افراد به اندازه ظرفیت و توانایی خود از موضوعات بهره مند می گردند. در آموزش الکترونیکی می توان از ترکیب شیوه های مختلف ارایه محتوای آموزشی از قبیل متن، صوت و تصویر و غیره به حداکثر بهره‏وری در آموزش دست یافت. آموزش مجازی از ظرفیت شبکه های کامپیوتری، فن‏آوری های اینترنت، شبکه های ماهواره ای و علوم جدید دیجیتالی بهره می برد و درواقع هنر استفاده از فن‏آوری‏های شبکه ها به منظور طراحی، انتخاب، تحول و اداره فرایند آموزش است. هدف این پژوهش بررسی، شناسایی و رتبه‏بندی مهم ترین عوامل کلیدی موفقیت در دوره آموزش الکترونیکی زبان فارسی در دانشگاه های (جامعه المصطفی و دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین) است.

پژوهش حاضر ازلحاظ هدف تحقیق، کاربردی و ازلحاظ نحوه جمع آوری داده‏ها، توصیفی از نوع پیمایشی مقطعی است جامعه آماری این پژوهش، 60 مدرس زبان فارسی به خارجیان بود که حداقل یک ترم آموزشی کامل زبان فارسی را با استفاده از سامانه یادگیری الکترونیکی تدریس کرده اند. ابزار اصلی گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بر اساس طیف لیکرت 5 مقیاسی است.  

یافته های پژوهش نشان داد که عامل محتوایی دارای اولویت اول، عامل فن‏آوری دارای اولویت دوم، عامل دانشجو اولویت سوم و پس ازآن عامل سازمانی و درنهایت عامل عمومی‏ دارای اولویت پنجم می‏باشد. در بررسی مجموعه عوامل سازمانی، عامل «استراتژی‏های آموزشی- مدیریتی سازمانی» با بیشترین مقدار ویژه 12.32 و بیشترین درصد واریانس تبیین شده 32.08 و بیشترین ضریب پایایی 0.875 به عنوان مهم ترین زیر عامل از عوامل سازمانی در نظر گرفته می شود. در میان عوامل دانشجو عامل «اعتماد، انطباق و پاسخگویی به نیازها» با مقدار ویژه 8.094 و واریانس 27.93 مهم ترین عامل است. همچنین در بررسی عوامل محتوایی عامل «عوامل موثر بر ایجاد محتوا» با مقدار ویژه 5.314 بیشترین درصد یعنی از کل واریانس مربوط به عامل محتوایی 42.151 را تبیین می‏کند. عامل «کاربردی بودن فن‏آوری» با مقدار ویژه 6.07، و 36.54 درصد از کل واریانس مهم ترین عوامل فن آوری محسوب می شود. «عوامل راهبری و راهبردی» با مقدار ویژه 10.404 و 26.035 درصد از کل واریانس مهم ترین عامل عمومی به حساب می آید.

بر پایه مجموعه نگرش های عوامل موفقیت در به کارگیری آموزش الکترونیکی در مراکز آموزش عالی، این پژوهش اولویت بندی این عوامل را در آموزش زبان فارسی به خارجیان هدف خود قرار داده است. در این تحقیق به این دو پرسش پاسخ داده شده است: عوامل کلیدی موفقیت در به‏کارگیری سیستم آموزش مجازی زبان فارسی به عنوان زبان دوم/ خارجی از منظر مدرسان این دور‏ها کدام است؟ و اولویت و اهمیت این عوامل کلیدی موفقیت شناسایی شده در سیستم آموزش دانشگاه‏های کشور چگونه است؟ در پاسخ به پرسش اول پژوهش یافته ها نشان می دهد که از منظر مدرسان دوره های آموزش الکترونیکی زبان فارسی به خارجیان عامل محتوایی رتبه اول، عامل فن‏آوری رتبه دوم، عامل دانشجو رتبه سوم و عامل عمومی‏ رتبه آخر پس از عامل‏ سازمانی در عوامل کلیدی موفقیت را کسب نموده است. همچنین در پاسخ به پرسش دوم هر یک از این عوامل دارای زیر عوامل متعددی هستند.