تاثیر آموزش روش شش کلاه تفکر دوبونو در بهبود مهارت شناختی دانشجویان کشاورزی در درس کارآفرینی

یکی از چالش‏های اساسی در نظام درسی آموزش عالی این است که دانشجویان از مهارت تفکر، استدلال و اندیشه‏ ورزی برخوردار نیستند. به ویژه این مسئله، در موقعیت‏‏هایی خود را نشان می‏دهد که از فراگیران انتظار می‏رود با قدرت خلاقیت و ابداع، به نقد و بازطراحی اندیشه ها و افکار قدیمی بپردازند و حتی ایده‏ ها و نظریات جدید و نوآورانه را خلق نمایند. عدم توجه دانشگاه‎ها و موسسات آموزش عالی پیرامون آموزش و انتقال مهارت‎های اندیشه ورزی، تفکر خلاق و توانایی حل مسئله برای چالش با موقعیت های تصمیم گیری، دانشجویان را به افرادی تبدیل نموده است که تنها بر حفظیات و نتایج از پیش آماده شده تکیه کنند. یکی از زمینه‎های کاربرد آموزش تفکر مبحث کارآفرینی است که ارتباط تنگاتنگ آن با بحث خلاقیت به وضوح در ادبیات تحقیق مورد تایید قرار گرفته است. با نهادینه سازی آموزش های کارآفرینی از طریق انتقال مهارت اندیشه ورزی به دانشجویان برای خلق ایده‎ها، فرصت مناسبی برای آشناسازی آنها با مفهوم کارآفرینی، تشویق، ایجاد علاقمندی و برانگیختن آنها ایجاد می‏شود. در این راستا، دانشگاه‏های کارآفرین به توسعه مهارت‎های کارآفرینی و کمک به دانشجویان برای شروع کسب و کار جدید و ایجاد شبکه‏سازی با عاملان اقتصادی در راستای حمایت از کارآفرینان دانشگاهی می‏پردازند. اگر دانشگاه‏ها و موسسات آموزش عالی به سمت توسعه کارآفرینی گام بر ندارند و به این موضوع توجه نکنند، در طولانی مدت در قالب چارچوب‏های توسعه کلان کشور که مبنای خود را بر اساس شاخص‏ها و معیارهای عینی و لازم الاجرای اقتصادی قرار می‏دهند، توجیهی برای بقا و ادامه کار نخواهند داشت. در این رابطه، روش شش کلاه تفکر، بر قدرت اندیشه‏ ورزی دانشجویان جهت طراحی موضوعات شغلی تکیه می نماید. در واقع، این روش به دانشجویان کمک می‏کند تا آنها در تفکر پیرامون جنبه های مختلف یک موضوع کسب و کار به ویژه در طراحی یک برنامه کسب و کار، کارایی و مهارت‏های لازم را داشته باشند. بنابراین، مطالعه تدریس پژوهی حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش شش کلاه تفکر دوبونو در بهبود توانایی های شناختی دانشجویان کشاورزی در درس کارآفرینی انجام گرفت.

در این پژوهش، 80 دانشجوی کارشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه (سال تحصیلی 96-95) طبق طرح شبه آزمایشی چهار مرحله‎ ای سولومون به شکل تصادفی در گروه‎های تیمار و کنترل تقسیم شدند. برای سنجش توانایی شناختی آزمودنی ها از یک پرسشنامه کسب و کار احداث واحد پرورش ماهی استفاده شد که روایی صوری آن توسط گروهی از اعضای هیات علمی تایید و سازگاری آن با ضریب پایایی کودرریچاردسون 21 تایید شد (rKR21= 0/72). از نرم افزار SPSS نیز برای تحلیل داده‎ها و محاسبه اندازه اثر نتایج استفاده شد.

نتایج نشان می دهد که روش شش کلاه تفکر دوبونو اختلاف معناداری را در دانش شناختی آزمودنی ها در چهار گروه آزمایشی پیرامون تدوین طرح کسب و کار ایجاد می‎نماید (0.001 < p، 79= df، 40.89= F). همچنین، بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون آزمودنی های گروه یک اختلاف معناداری وجود دارد (0.001 < p، 22= df، 8.16 = SΔ) که اندازه اثر 0/75 (0.75=ø) نیز تاثیر قابل توجه آموزش روش شش کلاه تفکر را نشان داد. همچنین، نتایج کیفی تحقیق نشان می دهد که آزمودنی ها توانستند یک طرح کسب و کار استاندارد را طراحی نمایند.

بکارگیری روش شش کلاه تفکر در مراکز کارآفرینی دانشگاه‎ها و موسسات آموزش عالی توصیه می‎شود.