مدل سازی رشد و توسعه شهر اصفهان با استفاده از داده های سنجش از دور در مدل LCM

جمعیت شهری، به ویژه در کشورهای روبه توسعه به تدریج در حال افزایش است. استفاده بهینه از سرزمین نقش مهمی در برنامه ریزی و مدیریت رشد شهری دارا می باشد. این اصل به ویژه در راستای نیل به توسعه پایدار در نواحی شهری از اهمیت مضاعف برخوردار است. بهره برداری غیراصولی از اراضی نیز رو به گسترش بوده که موجب تخریب و نابودی منابع طبیعی می شود. مطالعه تغییرات کاربری اراضی و تاثیرات گسترده آن بر محیط زیست و درک چگونگی این تغییرات چه از نظر الگوی مکانی و چه از نظر کمیت آن ضروری است. در این مقاله، مدل سازی تغییرات کاربری اراضی شهر اصفهان با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی و در محیط نرم افزار Idrisi انجام گرفت. نقشه های کاربری اراضی با استفاده از تصاویر لندست مربوط به سال های 1997، 2008 و 2017 ایجاد و همچنین از نقشه های 1:25000 برای شناسایی بهتر منطقه، زمین مرجع کردن و تصحیح هندسی تصاویر ماهواره ای استفاده گردید. مدل سازی پتانسیل انتقال، به کمک الگوریتم شبکه عصبی پرسپترون (Multi Layer Perceptron) انجام شد. سپس با استفاده از برخی متغیرهای دینامیک شامل فاصله از مراکز دانشگاهی، فاصله از مراکز صنعتی، فاصله از مناطق مسکونی،  فاصله از معابر و نیز مدل رقومی ارتفاعی زمین (Digital Elevation Model) به عنوان یک متغیر استاتیک میزان تخصیص تغییرات کاربری ها به یکدیگر آشکار سازی شد. همچنین، به روش زنجیره مارکوف (Markov Chain) پیش بینی نقشه کل تغییرات کاربری اراضی در مدل سازی تغییرات کاربری اراضی (Land Change Modeler)  انجام گرفت. نتایج مدل سازی پتانسیل تبدیل کاربری ها در همه زیر مدل ها، دقت بالای 95 درصد را نشان داد. محاسبه صحت مدل پیش بینی نیز با استفاده از ضریب کاپا برابر با 9/0 بدست آمد. نتایج از بررسی تغییرات و پیش بینی کاربری اراضی گویای توسعه مناطق شهری اصفهان است. این تغییرات نشان می دهد که دیگر کلاس های کاربری اراضی در حال کاهش است و با توجه به نتایج حاصل از مدل LCM در کل دوره، اراضی شهری از 21239 هکتار در سال 1997 به 23607 هکتار در سال 2017 افزایش یافته است. پیش بینی می شود که این روند صعودی در آینده نیز ادامه خواهد داشت. مطابق پیش بینی مدل زنجیره مارکوف، اراضی شهری اصفهان تا سال 2027 به حدود 24023 هکتار خواهد رسید.