بررسی نقش حرمسرا در تعیین جانشین پادشاه در دوره صفویه

حرمسرا به عنوان یکی از کانون های تصمیم گیری در دوره صفویه مطرح بوده است و زنان درباری در صورت وجود شرایط مناسب در عرصه سیاسی حضوری موثر داشتند. آنان در دوره شاه اسماعیل اول و هم در دوره شاه تهماسب توانستند در مسایل کلی حاکمیت دخالت کنند و در دوره شاه اسماعیل دوم و شاه محمدخدابنده این توانایی را بدست آوردند که، یکی را عزل و دیگری را به تخت بنشانند. این اعمال از سوی زنان حرمسرا سبب شد که شاه عباس نسبت به دخالت های آنان حساس شده و تلاش کند قدرت این نهاد را در دربار محدود نماید. اما علی رغم تلاش های او کانون قدرتی در حرمسرا شکل گرفت که علاوه بر زنان، خواجه سرایان نیز در آن شرکت داشتند. بررسی متون عصر صفوی نشان میدهد که با توجه به نقش زنان حرم و خواجه سرایان در تربیت شاهزادگان، این گروه قدرتمند در عزل و نصب فرمانروایان تاثیر زیادی داشته اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. بر پایه ی یافته های این پژوهش حرمسرا و زنان عصر صفوی علی رغم محدودیت های سیاسی و اجتماعی نقش برجسته ای در تعیین جانشین پادشاه داشته اند.