بررسی تطبیقی مقایسه ای افکار باستانگرایانه میرزا فتحعلی آخوندزاده و ابراهیم پورداود

پژوهش حاضر به آراء و نظرات آخوندزاده (1227 1295ق) و ابراهیم پورداود (1264 1347ش) در خصوص ایران باستان، و چگونگی اهمیت یافتن فرهنگ و تمدن آن دوران، در دوره معاصر می پردازد. در طول تاریخ، سرزمین ایران مورد تهاجم اقوام مختلف از شرق و غرب قرار گرفته اما هیچ کدام از این یورش ها، به اندازه تهاجم تازیان ، مورد دشمنی و خصومت قرار نگرفت. برخی روشنفکران، آن تهاجم را مصیبت بارترین فاجعه تاریخ ایران جلوه دادند و برخی دیگر چنین باور و اعتقادی نداشتند. آخوندزاده به عنوان یک روشنفکر سکولار، در پی یافتن ریشه اصلی واپسگرایی ایران در دوره قاجاریه بود. اوتهاجم تازیان و نقش اسلام در عقب ماندگی جامعه ایران را از عوامل اساسی قلمداد کرد و برای اثبات مدعای خود با قیاس میان وضعیت ایران در دوران باستان و دوره اسلامی، به تبیین تمایزات و تفاوت های این دو دوره به طور کلی پرداخت و نشان داد که عظمت و شکوه ایران باستان، قابل قیاس با دوره اسلامی نبود. پورداود برخلاف آخوندزاده، مطالعات بسیاری در تاریخ و فرهنگ ایران باستان داشت، اوستا را به زبان فارسی ترجمه کرد با این همه، در خصوص تهاجم تازیان و نقش اسلام در عقب ماندگی جامعه ایران، نظری مشابه او داشت. پژوهش حاضر به آراء و نظرات آخوندزاده (1227 1295ق) و ابراهیم پورداود (1264 1347ش) در خصوص ایران باستان، و چگونگی اهمیت یافتن فرهنگ و تمدن آن دوران، در دوره معاصر می پردازد