ثروت فرهنگی؛ مکملی برای نظریه سرمایه فرهنگی در جوامع متکثر

مفهوم سرمایه فرهنگی در چند دهه اخیر در جامعه شناسی ایران با اقبال زیادی مواجه شده است. این مفهوم نخستین بار از سوی جامعه شناس فرانسوی، پی یر بوردیو مطرح شد و هدف از آن تبیین ناکامی های دانش آموزان طبقات پایین در مدرسه بود. این مفهوم از زمان طرح تاکنون در حوزه های مختلفی مانند قشربندی و فرهنگ اهمیت زیادی پیدا کرده و تحقیقات تجربی بسیاری راجع به آن انجام شده است؛ در عین حال مفهوم فوق، مخصوصا از سوی نظریه پردازان نژادی-انتقادی در بوته نقد قرار گرفته است. در این مقاله، ضمن بررسی مفهوم سرمایه فرهنگی، با بررسی متون موجود در این زمینه، به بررسی مهم ترین انتقادات مطرح شده از آن و معرفی مدل ثروت-های فرهنگی به عنوان مکمل و جایگزینی برای آن خواهیم پرداخت. هدف غایی مقاله حاضر معرفی، بررسی و توضیح اجزاء مدل ثروت فرهنگی است که عبارتند از سرمایه آرمانی، سرمایه خانوادگی، سرمایه اجتماعی، سرمایه زبانی، سرمایه مقاومتی و سرمایه جهت-یابی. ادعای نظری مقاله حاضر این است که مفهوم ثروت فرهنگی، از سویی موجب ایجاد نگاهی جدید به اقلیت ها و فرودستان خواهد شد و به شناخت و برنامه ریزی درباره مسایل مختلف آن ها کمک بسیاری خواهد کرد و از سوی دیگر طرح این مفهوم می تواند به لحاظ تجربی، زمینه ساز تحقیقات و مطالعات تجربی بسیاری شود.