تلویزیون، توانمندسازی فردی و فقر انسانی؛ تبیین چارچوب کارکردی

نهاد رسانه به عنوان نهادی توسعه گرا و تحول خواه در اکثر کشورها ایجاد می شود، به طوری که با تغییر در ساختارهای اجتماعی موجود از طریق توانمندسازی فردی، در جستجوی جایگزینی ابزارهای ساختاری برای توسعه می باشد. هدف اصلی این پژوهش تبیین کارکردهای رسانه جمعی تلویزیون به منظور توسعه توانمندسازی فردی و با هدف پیشگیری از فقر انسانی است. این پژوهش کیفی، با استفاده از روش مفهوم سازی داده بنیاد انجام گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری نظری تعداد سیزده نفر از اساتید دانشگاه، مدیران و کارشناسان دارای تجربه کاری در حوزه ارتباطات توسعه تحت مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. داده های حاصل از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تفسیر قرار گرفت. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که این رسانه، چهار کارکرد اصلی جهت توسعه توانمندسازی فردی ایفا می نماید. اولین کارکرد عبارت است از فراهم سازی بستر در ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فناوری که زمینه آزادی فرصت جهت توسعه توانمندسازی فردی محسوب می شود. دومین کارکرد، فراهم سازی شرایط علی از طریق پذیرش ضرورت توسعه کشور، جایگاه انسان به مثابه ظرفیت و تحقق تعالی انسانی است. فراهم سازی عوامل میانجی سومین کارکردی است که از طریق آموزش و آگاهی، ایجاد انگیزه، شناخت ویژگی های مخاطب، توجه به سرمایه انسانی رسانه، ساختار سازمانی رسانه و ایدیولوژی حاکم بر آن صورت می پذیرد. در نهایت به کارگیری استراتژی تغییر مبتنی بر پیش فرض انسان دارای ظرفیت به عنوان فاعل توسعه، کارکرد چهارم شناسایی گردیده است.