نقش عوامل غیر اکتسابی در شکل گیری هویت فردی از دیدگاه ابن سینا

در حیات انسان عوامل بسیاری در شکل گیری هویت فردی او دخالت مستقیم یا غیر مستقیم دارد که در مجموع، موجب تمایز فرد از دیگران می شود. در نظام فکری ابن سینا برخی از عوامل هویت ساز مانند ویژگی های فیزیولوژیکی، مستقیما با بدن و برخی دیگر مانند روحیات و خلقیات، مستقیما با نفس در ارتباط اند؛ اما با توجه به رابطه تنگاتنگ و دوسویه ای که میان نفس و بدن برقرار است، این عوامل نیز همواره از حالات و ویژگی های یکدیگر متاثرند و در کنار هم در شکل گیری هویت فرد نقش ایفا می کنند. هدف نوشتار حاضر این است که با روش توصیفی- تحلیلی دیدگاه ابن سینا درباره چگونگی تاثیر عوامل غیر اکتسابی بر شکل گیری هویت فردی انسان را در پنج مقطع مهم حیات، یعنی «دوران جنینی»، «زمان تولد تا دوسالگی»، «دو تا پنج سالگی»، «شش سالگی تا ابتدای نوجوانی» و «دوران نوجوانی و جوانی» واکاوی کند. از میان این عوامل، برخی مانند «ماده اولیه بدن»، «جنسیت» و «محیط خانواده»، می توانند متاثر از دخالت انسان های دیگر باشند؛ ولی برخی دیگر مانند «محیط زیست» و «فصول مختلف سال»، عوامل کاملا طبیعی هستند که اساس تغییر در آن ها خارج از حیطه انسان است. این عوامل که تاثیرات بلندمدت یا کوتاه مدتی در جنبه های فیزیولوژیکی، اخلاقی و رفتاری انسان دارند، در مجموع سازنده فردیت او هستند.