پایش تغییرات پهنه های فرسایشی با استفاده از تصاویر ماهواره ای طی دوره های پر آبی، نرمال و کم آبی (مطالعه موردی: منطقه ی نیمروز سیستان)

یکی از مشکلات مناطق خشک از جمله سیستان، تخریب و فرسایش است که علت آن کمبود پوشش گیاهی و بهره برداری نامعقول از عرصه های طبیعی است. هدف از اجرای این پژوهش، پایش تغییرات پهنه های در معرض فرسایش بادی در منطقه ی نیمروز سیستان طی سال های کم آبی، نرمال و پر آبی است؛ بدین منظور در ابتدا با استفاده از روش های ریزمقیاس نمایی، به تهیه ی سری زمانی تصاویر ماهواره های با قدرت تفکیک مکانی و زمانی بالا با استفاده از تصاویر ماهواره ی لندست و مودیس پرداخته شد. سپس با استفاده از مدل ESTARFM، تصاویر مربوط به سال های کم آبی (2001)، نرمال (2008) و پرآبی (2019) شبیه سازی شد. برای پایش تغییرات پهنه های فرسایشی نیز نقشه ی کاربری اراضی مربوط به سال های کم آبی (1380)، نرمال (1387) و پر آبی (1398) استخراج و با ارزیابی صحت طبقه بندی این نقشه ها، عملیات آشکارسازی تغییرات با استفاده از روش مقایسه پس از طبقه بندی برای این نقشه ها انجام شد. در بررسی تغییرات پهنه های فرسایشی، یافته ها نشان داد که طی دوره ی کم آبی تا نرمال، بیشترین درصد تغییرات (84/35 درصد) مربوط به تبدیل اراضی بایر به پهنه های فرسایشی با مساحتی حدود 68/32708 هکتار و در رتبه ی بعدی، مربوط به تبدیل پهنه های فرسایشی به اراضی مرتعی با پوشش گیاهی کمتر از 10 درصد (24/25 درصد) است. همچنین نتایج نشان داد که طی دوره ی کم آبی تا پرآبی، بیشترین درصد تغییرات به ترتیب برابر با 38/25 و 98/25 درصد بود و به تبدیل پهنه های فرسایشی به پهنه های آبی و مرتع اختصاص داشت. همچنین نتایج بیانگر آن است که طی دوره ی پرآبی با افزایش سطح پهنه های سیل گیر در منطقه ی مورد مطالعه، وسعت پهنه های فرسایشی نسبت به دوره ی کم آبی60 درصد (معادل با 36/8059 هکتار) کاهش یافت. نتایج نشان داد که تغییر شرایط هیدرولوژیکی جریان های ورودی به سیستان، در وسعت پهنه های فرسایشی منطقه نقش بارزی داشت که بهبود شرایط آن نیازمند مطالبه ی حق آبه منطقه ی سیستان از کشور افغانستان است.