سازوکارهای روانی برای گریختن از جنبه های منفی آزادی بر مبنای دیدگاه اریک فروم در اشعار سیمین بهبهانی

پدیده خودکامگی سازوکار روانی انسان برای فرار از جنبه های منفی آزادی در جامعه است. فروم معتقد است انسان برای فرار از رنج تصمیم گیری تسلیم قدرتی برتر می شود؛ بنابراین، انسان با خودکامگی دچار سه حس متضاد می گردد: یا با احساس ناتوانی دربرابر قدرت برتر تسلیم می شود (مازوخیسم)، یا خودبزرگ بینی و احساس تسلط بر دیگران دارد (سادیسم)، و گاه با هم زیستی مازوخیستی سادیستی با اجتماع ارتباط برقرار می کند که به ازدست دادن آزادی و استقلال فرد می انجامد. در اشعار بهبهانی، نمود این تلاش ها با دو رویکرد تسلیم و تسلط در نوع ملایم آن در اجتماع اطراف سیمین نمود پیدا می کند. این جستار با روش تحلیلی توصیفی به بررسی سازوکارهای روانی برای گریختن از جنبه های منفی آزادی از دیدگاه اریک فروم در اشعار بهبهانی می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سیمین بهبهانی در اشعارش مانند فروم به یک کل نیرومند تسلیم می شود که گاه این کل نیرومند معشوق مقدس و گاه سرنوشت (تقدیر مقدر) و گاه معشوق زمینی سیمین است که یارای مقابله با آن را ندارد. همچنین، گاه سیمین در اشعارش با سیطره بر معشوق تا آنجا پیش می رود که از خداوند می خواهد که با تسلط مطلق بر او بتواند بی نهایت وی را رنج و آزار روانی دهد.