ارزیابی روش های داده کاوی و مدل های تجربی مبتنی بر دما-تشعشع در برآورد تبخیر از تشت (مطالعه موردی: شرق دریاچه ارومیه)

تبخیر از تشت نقش موثری در مدیریت منابع آب دارد. ولی به دلیل اثرات متقابل متغیر های هواشناسی در محاسبه تبخیر، روابط غیرخطی متعددی ارایه شده است که با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه کارآیی آن ها قابل بحث است. لذا در مطالعه حاضر، کارآیی روش های تجربی مبتنی بر دما-تشعشع و روش های داده کاوی رگرسیون ماشین بردار پشتیبان (SVR)، رگرسیون فرآیند گاوسی (GPR) و نزدیکترین همسایگی (IBK) تحت 10 سناریو مختلف حاصل از ترکیب عوامل هواشناسی در پیش بینی و مدل سازی تبخیر از تشت در 5 ایستگاه منتخب در شرق حوضه دریاچه ارومیه بررسی شد. برای ارزیابی نتایج از شاخص های آماری NRMSE و MAPE استفاده شد. به منظور مدل سازی پارامتر های موثر در تبخیر از تشت، میزان تاثیر هریک از پارامتر ها با استفاده از روش تجزیه به مولفه های اصلی از طریق مقادیر همبستگی پارامتر ها با میزان تبخیر از تشت محاسبه گردید. نتایج نشان داد در بین متغیرهای هواشناسی موردبررسی، دما بیشترین و سرعت باد و بارش کمترین تاثیر را در مدل سازی دارند. همچنین در بین روش های تجربی، روش جنسن- هیز دارای بالاترین دقت بود. علاوه بر این، در بین روش های داده کاوی نیز روش SVR در ایستگاه های تبریز، سراب و هریس و روش GPR در ایستگاه های بستان آباد و مراغه در مقایسه با سایر روش ها دقت بالاتری داشتند. به طور کلی در تمام ایستگاه ها دقت بهترین سناریوی روش های داده کاوی بالاتر از بهترین روش تجربی بود. در شرایط محدودیت داده نیز روش جنسن -هیز دقت مطلوبی داشت. همچنین، علی رغم دقت پایین روش IBK نسبت به سایر روش های داده کاوی، این روش با متغیر های ورودی کمتری به بالاترین دقت خود در مدل سازی تبخیر می رسد.