بررسی تغییرات زمانی و مکانی بارش های حدی ایران طی دوره های مختلف و ارتباط آن با گرمایش جهانی

بارش های حدی یکی از مهترین مخاطرات جوی و از جمله پیامدهای تعییر اقلیم در کشورهای دارای آب و هوای خشک تا نیمه خشک می باشد. در صورت عدم برنامه ریزی صحیح و مدیریت، این نوع مخاطرات خسارات اقتصادی و اجتمای زیادی را درپی دارد. هدف از این مطالعه شناسایی تغییرات زمانی و مکانی بارش های حدی سالانه ایران بود. ابتدا داده های شبکه بندی شده بارش با تفکیک مکانی 15×15 برای دوره آماری50 ساله (1389-1340) مورد استفاده قرار گرفت

سپس به منظور تغییرات درون دهه ای بارش ایران دوره آماری مورد مطالعه به پنج دوره مساوی تقسیم گردیده است. برای انجام محاسبات از امکانات برنامه نویسی در نرم افزار متلب و سامانه اطلاعات جغرافیایی بهره گرفته شده است. سپس برای هر کدام از دوره ها توزیع مکانی فراوانی، میانگین، ضریب تغییرات و روند؛ ترسیم و مورد تحلیل قرار گرفت. بهترین معیار برای انتخاب روزهای با بارش حدی، آستانه صدک 95 به بالا و پوشش 50 درصدی از کل مساحت کشور همراه با تداوم حداقل دو روز، مناسب تشخیص داده شد.

نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در دوره های مورد مطالعه بیشترین فراوانی و میانگین بارش های حدی در ابتدا مربوط به کرانه های ساحلی خزر و پس از آن نواحی شمال غرب و غرب، بخصوص دامنه های غربی زاگرس می باشد. بررسی رخداد بارش های حدی طی دوره های مختلف نشان داد دوره سوم (1360-1369) دارای بیشترین فراوانی رخداد بارش های حدی بوده است کما اینکه بالاترین ضریب تغییرپذیری بارش های حدی مربوط به دهه اول (1340-1349) می باشد به طوری که هسته بیشینه آن در نواحی مرکزی و جنوب شرقی کشور مشاهده شده است. در مجموع نتایج حاصل نشان داد که فراوانی و روند  بارش های حدی در نیمه های جنوبی کشور در همه دوره ها روند افزایشی و در نیمه های شمالی و بخصوص سواحل خزر روند کاهشی داشته است.