برخی از نماتدهای انگل گیاهی مرتبط با بامیه در استان خوزستان، جنوب غرب ایران

گیاه بامیه با نام علمی Abelmoschus esculentus L. Moench متعلق به خانواده ی پنیرک (Malvaceae) و محل پیدایش آن آفریقای مرکزی می باشد. برخی از محققین آن را بومی غرب آفریقا و آسیا می دانند. بامیه گیاهی یک ساله بوده و یکی از مهم ترین سبزیجات میوه ای مناطق گرمسیری محسوب می گردد. استان خوزستان یکی از مناطق اصلی کشت این محصول در ایران می باشد و سطح زیر کشت آن در خوزستان به بیش از 2600 هکتار می رسد. نظر به این که تاکنون پژوهش کاملی در خصوص شناسایی فون نماتدهای انگل گیاهی مرتبط با این گیاه در کشور انجام نگرفته بود و گزارش های موجود صرفا محدود به ذکر آلودگی و حساسیت گیاه بامیه به نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne javanica)  بود، مطالعه حاضر با هدف شناسایی گونه های نماتد انگل گیاهی مزارع بامیه در استان خوزستان انجام پذیرفت. تعداد 95 نمونه خاک و ریشه از مزارع بامیه در مناطق مختلف استان خوزستان جمع آوری گردید. برای استخراج نماتدهای کرمی شکل از خاک از دو روش الک-سانتریفیوژ و سینی استفاده شد و در صورت وجود آلودگی به نماتد ریشه گرهی، با استفاده از سوزن و اسکالپل، از محل گال های ریشه جداسازی گردید. پس از استخراج نماتدها، تثبیت و انتقال آن ها به گلیسیرین با روش تکمیل شده ی دگریسه انجام پذیرفت. سپس از نماتدهای جداشده، پرپاراسیون های میکروسکوپی دایمی تهیه گردید. شناسایی گونه ها با استفاده از میکروسکوپ نوری مجهز به لوله ی ترسیم و بر اساس ویژگی های ریخت شناسی و ریخت سنجی و با استفاده از کلیدهای معتبر انجام گرفت. در تحقیق حاضر، هشت گونه از پنج جنس متعلق به نماتدهای انگل گیاهی فوق بالاخانواده Tylenchomorpha شناسایی گردید که عبارتند از : Geocenamus brevidens G. microdorus، G. rugosus، Meloidogyne javanica، Pratylenchus thornei،Psilenchus hilarulus ،  P. vinciguerraeوTylenchorhynchus elegans.  اطلاعات ریخت سنجی و عکس های میکروسکوپ نوری برای گونه های مورد مطالعه تهیه شد و تفاوت آن ها با شرح اصلی و یا بعضی از جمعیت های گزارش شده قبلی مورد بحث قرار گرفت. بر اساس منابع موجود، این اولین گزارش از همه گونه های فوق به استثناء M. javanica در مزارع بامیه دنیا می باشد. همچنین اطلاعات ریخت شناسی و ریخت سنجی جمعیت های ایرانی P. vinciguerrae و T. elegans برای اولین بار تهیه گردید.