مناسبات دین و سیاست در اندیشه روشنفکران دینی قبل از انقلاب اسلامی

نسبت دین و سیاست، یکی از اصلی ترین ملاک ها و شاخص های تقسیم بندی و تحلیل جریانات فکری- سیاسی در طول تاریخ معاصر ایران بوده است. بر این اساس، هیچ جریان فکری و سیاسی قابل فهم و درک نخواهد بود مگر اینکه از درون مایه فکری آن در قبال نسبت دین و سیاست، رمزگشایی شود. از سوی دیگر علل و عوامل مختلفی در شکل گیری این جریان های فکری موثر بوده که طیف گسترده ای از عوامل را شامل می گردد. سیوال مقاله حاضر این است که چرا روشنفکران دینی در دوره قبل از انقلاب عمدتا به دنبال همگرایی دین و سیاست با برقراری حکومت دینی بودنده اند. نگارندگان بر این باورند که روشنفکران دینی در این دوره، نه به عنوان یک اعتقاد به دینی باوری، بلکه در فضای پارادایم روشنفکری آن زمان به پیوند میان دین و سیاست اعتقاد داشته اند و این امر را می باید از نگاه اعتقادی به دین تفکیک نمود.  در حقیقت عمده ترین علت این رویکرد روشنفکران قبل از انقلاب را می توان در بستر های فکری روشنفکری متاثر از فضای سیاسی و اجتماعی بیان نمود و نه اعتقاد عمیق این جریان فکری به دین دانست.