مطالعه تطبیقی مسئولیت مدنی پزشک در برابر اشخاص غیربیمار در حقوق ایران و امریکا

مشروعیت اقدامات درمانی، مشروط به رضایت آگاهانه بیمار است و در راستای تامین اخذ رضایت آگاهانه از بیمار، حقوق پزشکی «تعهد اطلاع رسانی» را در زمره تکالیف پزشک به رسمیت شناخته است. این تکلیف صرفا منحصر به ارایه اطلاعات به شخص بیمار نیست، بلکه علی رغم اصل رازداری در حقوق پزشکی، در بسیاری از سیستم های حقوقی این امر پذیرفته شده است که پزشک در راستای حفاظت از اشخاص غیربیمار که از ناحیه بیمار در معرض خطر هستند، باید هشدارهای لازم را به خود بیمار یا به اشخاص در معرض خطر ارایه دهد؛ درغیر این صورت، پزشک بابت خساراتی که به اشخاص غیربیمار وارد می شود، مسیول خواهد بود. با توجه به اینکه مسئولیت پزشک در برابر افراد غیربیمار، نخستین بار در حقوق امریکا مطرح شده و از طرفی قوانین و رویه قضایی ما در این زمینه دچار خلا حقوقی است، در مقاله حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی شرایط ایجاد این گونه مسئولیت در حقوق امریکا و ایران پرداخته می شود تا ابعاد مختلف آن روشن گردد و پیشنهادهایی متناسب با نظام حقوقی ایران ارایه شود. مقاله حاضر نشان می دهد که حقوق امریکا و ایران در زمینه مسئولیت پزشک در برابر اشخاص غیربیمار دارای مبانی مشترک است و می توان برای تنظیم قواعد و شرایط مسئولیت یادشده از نظام حقوقی امریکا که پیشرو در این زمینه است، بهره برد.