به کارگیری تکنیک کوداس به‎منظور سنجش زیرساخت های شهری در کلانشهرهای ایران

با توجه به گسترش سریع مناطق شهری کمبود زیرساخت های شهری در کلانشهرهای کشور به شدت احساس می شود. این زیرساخت ها به موازات توسعه شهرنشینی برای بهبود کیفیت زندگی در کلانشهرهای کشور حیاتی است. پژوهش حاضر با استفاده از تکنیک چندشاخصه کوداس با هدف تحلیل شاخص های مرتبط با زیرساخت شهری در کلانشهرهای ایران، انجام شد.

پژوهش تحلیلی-مقایسه ای حاضر با استفاده از اطلاعات به دست آمده از طریق آمارنامه شهر تهران در سال 1398 انجام شد. 10 کلانشهر تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، قم، کرمانشاه و همدان، رشت، زاهدان و کرمان برای بررسی شاخص های تعداد سرویس های بهداشتی تحت نظارت شهرداری، تعداد فضاهای ورزشی سرپوشیده، تعداد ایستگاه های آتش نشانی، تعداد آتش نشان ها، تعداد عملیات اطفاءحریق، تعداد ایستگاه های متروی بهره برداری شده، تعداد کل پارک ها، تعداد پارک های شهری و جنگلی، تعداد پارکینگ های روباز و پارکینگ های طبقاتی تحت تملک شهرداری، تعداد پل روگذر ساده و مکانیزه، تعداد فضاهای ورزشی روباز، تعداد جایگاه سوخت سی.ان.جی تحت تملک شهرداری و بخش خصوصی، تعداد بازارهای میوه و تره بار دایمی و موقت انتخاب شدند. با استفاده از نرم افزار اکسل 2010، وزن شاخص ها از طریق مدل آنتروپی شانون، تحلیل و در تکنیک تصمیم گیری کوداس استفاده شدند.

بیشترین مقدار فاصله اقلیدسی به کلانشهر تهران (0/242) و کمترین مقدار فاصله اقلیدسی به کلانشهر زاهدان (0/009) تعلق داشت. با توجه به مقدار hik به دست آمده از تکنیک کوداس، کلانشهرهای تهران (9/254)، مشهد (0/297)، اصفهان (0/198)، شیراز (0/131-)، قم (0/771-)، همدان (1/555-)، کرمانشاه (1/960)، کرمان (2/143-)، رشت (2/199-) و زاهدان (2/496-) به ترتیب در رتبه اول تا دهم قرار داشتند. نتایج نشان داد که کلانشهر تهران به میزان به ترتیب 8/957، 9/056، 9/358، 10/025، 11/214، 11/453، 10/809، 11/75 و 11/397 امتیاز نسبت به مشهد، اصفهان، شیراز، قم، کرمانشاه، رشت، همدان، زاهدان و کرمان فاصله داشت.

اختلاف امتیازهای به دست آمده از تکنیک کوداس، نشان دهنده نابرابری کلانشهرهای مورد بررسی در میزان زیرساخت های شهری موجود در آنها است.