دینامیزم های سازنده پروژه های بزرگ مقیاس شهری با رویکرد اقتصاد سیاسی فضا؛ مطالعه موردی کلانشهر مشهد

توسعه ساخت پروژه های بزرگ مقیاس، شکل شهرها را دستخوش دگرگونی به سوی هدف های ویژه و بر اساس دیدگاه های اقتصادی و سیاسی مسلط بر سیاست گذاری و برنامه ریزی در شهرها نموده است.  هدف پژوهش، بررسی و تحلیل فضایی ابرپروژه های ساختمانی مشهد و تبیین نیروها و دینامیزم های سازنده این پروژه ها در چارچوب رویکرد اقتصاد سیاسی فضا بود.

پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر در سال 1399 در شهر مشهد انجام شد. 164 پروژه بزرگ مقیاس شهری با استناد به دیدگاه های نظری و از طریق تکنیک دلفی مبتنی بر نظرات 50 نفر از نخبگان و خبرگان موضوع، دینامیزم های سازنده شناسایی و طبقه بندی شده و مدل ارایه شد. برای آزمون مدل پنج عاملی با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری، روابط بین متغیرها و تعمیم نتایج پرداخته شد. اطلاعات با استفاده از نرم افزارهای SPSS 26 و SmartPLS 3 و تحلیل عاملی تاییدی و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شدند.

براساس نتایج تحلیل عاملی تاییدی، الگو، برازش قابل قبولی با داده ها داشت. در سطح فراملی عامل سیاست گذاری مدیریتی و برنامه ها با بار عاملی (0/745)، در سطح ملی-منطقه ای عامل نهادی-تشکیلاتی با بار عاملی (0/802) و در سطح محلی عامل اقتصادی-سیاسی با بار عاملی (0/772) در مرتبه اول اهمیت قرار دارند. مدل از روایی و پایایی برخوردار بود.

نتایج تحلیل های پژوهش بر مبنای فلسفه ایجاد ابرپروژه های ساختمانی در مشهد در چارچوب پنج عامل شناسایی و تثبت شده، نشانگر نقش پیشران دینامیزم های سیاست گذاری در سطح فراملی، نیروهای نهادی-تشکیلاتی در سطح ملی-منطقه ای و نیروهای اقتصادی و سیاسی در سطح محلی است.