ارزیابی معیار عدالت فضایی در توزیع مکانی خدمات درمانی-بهداشتی شهرهای ایرانی-اسلامی؛ مطالعه موردی ارومیه

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نحوه توزیع مکانی خدمات درمانی، میزان دسترسی شهروندان و گروه های آسیب پذیر به خدمات درمانی را به صورت مطالعه موردی در شهر ارومیه مورد بررسی قرار می دهد.

پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر در سال 1399 در شهر ارومیه انجام شد. داده های مورد نیاز، از آخرین آمار مربوط به سرشماری سال 1395 و اطلاعات کاربری های برداشت شده توسط معاونت شهرسازی و معماری شهرداری ارومیه در سال 1399 به دست آمد و نابرابری ها در دسترسی شهروندان و گروه های آسیب پذیر به خدمات درمانی با استفاده از تکنیک ماباک مورد تحلیل قرار گرفت. از نرم افزار ArcGIS 10.3 استفاده شد.

حدود 34% جمعیت شهر ارومیه، تحت پوشش خدمات درمانی مقیاس محله ای قرار نداشتند و همچنین حدود یک چهارم جمعیت، تحت پوشش خدمات درمانی مقیاس شهری نبودند. در مجموع از بین گروه های در معرض آسیب، به ترتیب سالمندان، مهاجران و بیکاران دارای بهترین میزان دسترسی به خدمات درمانی بودند و همچنین کودکان، بی سوادان و زنان دارای وضعیت نامناسب تری نسبت به سایر گروه ها بودند. همچنین نواحی مرکزی و قدیمی ارومیه در سطح "برخوردار" هم به لحاظ دسترسی کل ساکنین و هم گروه های آسیب پذیر به خدمات درمانی قرار دارد و سطح برخورداری ساکنین نواحی حاشیه نشین به خدمات درمانی که غالبا در منطقه 2 سکونت دارند، از ساکنین مرفه ترین نواحی که غالبا در منطقه 1 سکونت دارند، بهتر بود.

خدمات درمانی باید به گونه ای در ارومیه واقع شوند که تمام شهروندان به ویژه گروه های آسیب پذیر به راحتی بتوانند از آنها استفاده کنند. در نتیجه برای افزایش میزان دسترسی شهروندان و گروه های آسیب پذیر به خدمات درمانی-بهداشتی، توجه به توزیع مناسب این خدمات در همه جای شهر و نیز در ارتباط با توزیع جمعیت و تراکم آن ضروری به نظر می رسد.