اثر تغییرات کوتاه ‍ و بلندمدت اقلیمی بر عملکرد گندم دیم در استان کرمان

هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثرات کوتاه مدت و بلندمدت متغیرهای اقلیمی (دما و بارش فصول بهار و زمستان) بر عملکرد محصول گندم دیم در استان کرمان (ایستگاه کرمان) بوده است. بدین منظور از داده های دوره زمانی 95-1363 و رهیافت الگوی خود رگرسیونی با وقفه های توزیعی استفاده شد. آزمون کرانه ها، موید وجود هم انباشتگی بین متغیرها بوده و نشان داد که در بلندمدت، بین دو متغیر اقلیمی و عملکرد گندم دیم رابطه ی مثبت و معنی داری وجود دارد. مقادیر کشش‎های بلندمدت متغیرهای دما و بارش فصول بهار و زمستان به ترتیب 71/1، 4/0، 36/0 و 52/1 به دست آمد. بدین معنی که در بلندمدت با افزایش/کاهش متغیرهای یاد شده، عملکرد گندم دیم افزایش/کاهش خواهد یافت. همچنین ضرایب متغیرهای بارش بهار، بارش زمستان و دمای زمستان در کوتاه مدت به ترتیب 191/0، 169/0 و 611/0 به دست آمد. بر این اساس، یک درصد افزایش در بارش بهاره موجب حدود 19/0 درصد افزایش در عملکرد گندم دیم و یک درصد افزایش در بارش زمستانه منجر به کاهشی 16/0 درصدی می شود. همچنین، یک درصد افزایش در دمای زمستان باعث 61/0 درصد افزایش در عملکرد گندم دیم در کوتاه مدت خواهد شد. مطابق این نتایج، پاسخ عملکرد گندم دیم به تغییرات متغیرهای اقلیمی در بلندمدت به مراتب معنی دارتر است. ضریب مدل تصحیح خطا کوتاه مدت نیز منفی و در سطح یک درصد معنی دار بود که رابطه ی بلندمدت پایدار بین کلیه متغیرهای مدل را تایید نمود.