اثر تنش شوری بر برخی صفات فیزیولوژیک گیاهچه چند رقم برنج در محیط هیدروپونیک

تنش شوری تهدید بسیار جدی برای اکثر محصولات کشاورزی در سطح جهان است بنابراین بررسی سطح تحمل به شوری ارقام یکی از اولویت های بسیار مهم در تولید گیاهان زراعی است. به منظور بررسی اثر تنش شوری بر صفات رنگیزه کلروفیل، اسیدآمینه پرولین و یون های سدیم و پتاسیم در گیاهچه چند رقم برنج در محیط هیدروپونیک، تحقیقی با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول 71 رقم برنج و فاکتور دوم تنش شوری با 4 سطح صفر (آب مقطر)، 3، 6 و 9 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر رقم، شوری و اثر متقابل آن ها در تمام صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود و نتایج نشان داد صفات مقدار اسیدآمینه پرولین و محتوای یون سدیم با افزایش سطح شوری تا سطح شوری dS/m 9 افزایش و صفات مقدار رنگیزه کلروفیل (a، b و کل) و محتوای پتاسیم با افزایش سطح شوری تا سطح شوری dS/m 9 کاهش یافتند. مقایسه میانگین اثرات متقابل ارقام و سطوح شوری نشان داد که ارقام شصتک محمدی، نعمت و طارم محلی متحمل ترین ارقام به تنش شوری در سطح شوری dS/m 9 بودند و ارقام صالح، رشتی سرد، R3 و IR20 حساس ترین ارقام به تنش شوری بودند که در سطح شوری dS/m 3 از بین رفتند. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر نشان داد در شرایط نرمال ارقام در سه خوشه و در شرایط تنش شوری ارقام در چهار خوشه دسته بندی می شوند که بیانگر این است ارقام هر خوشه بیشترین شباهت و با ارقام خوشه های دیگر شباهت کمتری دارند. نتایج آنالیز همبستگی داده ها نشان داد در شرایط نرمال بین محتوای سدیم و پتاسیم همبستگی مثبت و معنی دار (0.259 =r) و بین کلروفیل a و کلروفیل b همبستگی منفی و معنی دار (0.236 -=r) وجود دارد. در شرایط تنش شوری بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار بین صفات کلروفیل کل و محتوای پتاسیم (0.989 =r) بود همبستگی سدیم با همه صفات منفی و معنی دار بود و بیشترین همبستگی منفی و معنی دار بین محتوای سدیم و محتوای پتاسیم (0.986-=r) مشاهده شد