تجسم آمال: عطار و بازآفرینی آرزوها از طریق حلاج و شیخ صنعان

در هر هنر روایی و به طورکلی در هر روایتی، اگر نه کل شخصیت راوی، دست کم بخش عمده ای از شخص و شخصیت او بازگویی می شود؛ چه در آثاری که خود مستقیم می آفریند و چه در آثاری که به بازآفرینی شخصیت ها و حادثه ها می پردازد. عطار هم به عنوان یک راوی بزرگ که مهم ترین آفریننده ی آثار ماندگار ادبی در میراث روایی عرفانی ماست، از این قاعده برکنار نیست. هدف این مقاله آن است که به صورتی مستدل و مستند و با تکیه بر آثار اصلی عطار، اثبات کند که هدف اولیه و عمده ی عطار از آفرینش شیخ صنعان در منطق الطیر و حلاج در تذکرهالاولیاء و منطق الطیر و دیگر آثار، بازتولید آمال و ا هداف و به ویژه «من برتر و نهاد خویش»، از طریق خلق و بسط آن دو شخصیت است که یکی چهره ای کاملا تاریخی و عینی دارد و دیگری در مرز میان افسانه و واقعیت جا گرفته است. در واقع، عطار از طریق این دو، تمامی خواسته ها و آرزوها و آمالی که در ذهن و روان داشته، اما به دلیل وضعیت خاص سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، موفق به تحقق بخشی بدان ها نشده است، به صورتی بسیار جذاب و گیرا  باز می آفریند و در متن این قصه ها و از طریق آن ها، به تماشای من تحقق یافته ی خود می نشیند.