تحلیل راهبردهای مدیریت منابع آب به روش TOPSIS بر مبنای ردپای آب محصولات کشاورزی در حوضه دز

کمبود انرژی، آب و منابع غذایی ناشی از رشد سریع جمعیت، تغییرات آب‏ وهوایی، عدم تعادل اکوسیستم‏ ها و تنوع اقتصادی، بزرگ‏ترین چالش برای جهان امروز است. در این مقاله، مدیریت منابع آب، انرژی و غذا با رویکرد Nexus و با استفاده از مفهوم ردپای آب در حوضه آبریز دز واقع در استان خوزستان بررسی می ‏شود. به این منظور، ردپای آب محصولات عمده زراعی و باغی کشت‏ شده در این حوضه محاسبه شد. برای ارایه راهکارهای راهبردی در مدیریت منابع آب با توجه به سه مولفه آب، غذا و انرژی از روش تحلیلی TOPSIS استفاده شد. نتایج نشان داد بالاترین شاخص ردپای آبی محصولات به‏ ترتیب مربوط به ماش، برنج، نیشکر و کلزا بوده که به ‏ترتیب معادل 4945، 2671، 1462 و 1227 مترمکعب در تن است. با توجه به تحلیل و اولویت راهبردهای موثر بر مدیریت منابع آب، غذا و انرژی به روش TOPSIS، پنج معیار جمع‏ آوری و استحصال بهینه منابع آب، غذا و انرژی، تغییر الگوی آبیاری و اجرای روش‏ های کم‏ آبخواه، سهمیه ‏بندی منابع آب کشاورزی، توسعه مدیریت ریسک و بحران برای جلوگیری از نقصان در کمیت و کیفیت منابع آب، غذا و انرژی در راستای بهبود محصولات کشاورزی، بازچرخانی و استفاده مجدد از آب با تاکید بر جایگزینی پساب برای مصارف کشاورزی و فضای سبز با به ‏کارگیری روش‏ های نوین استحصال آب به عنوان راهبردهای با‏اهمیت و تاثیرگذار در رده اول تا پنجم قرار گرفته‏ اند.