بررسی ارتباط بین سواد سلامت و میزان خودمراقبتی در جمعیت حاشیه نشین تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی سبزوار

زمینه و هدف:

 سواد سلامت را می توان به صورت توانایی خواندن، درک و عمل کردن براساس توصیه های بهداشتی و خودمراقبتی به معنی پیروی از یک شیوه زندگی سالم به منظور پیشگیری از بیماری ها تعریف کرد. سواد سلامت، یکی از اجزای مهم در خودمراقبتی محسوب می شود. هدف از این مطالعه، بررسی ارتباط بین سواد سلامت بر میزان خودمراقبتی و اتخاذ رفتارهای پیشگیرانه توسط مردم می باشد.

این مطالعه به صورت توصیفی- تحلیلی روی 359 نفر ساکن در حاشیه شهر سبزوار انجام شد. داده ها به روش پرسشگری با پرسش نامه جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS16 (آمار توصیفی و تحلیلی) و با آزمون های همبستگی، T test و ANOVA تجزیه وتحلیل شد.

بیش از نیمی از افراد موردمطالعه، از سطح سواد سلامت کافی با 54/9 درصد برخوردار بودند و فقط 5 /7درصد افراد سطح سواد سلامت ناکافی داشتند. ضمن اینکه 37/6 درصد افراد نیز دارای سطح سواد سلامت مرزی بودند. میانگین سواد سلامت در مردان 13/6± 84/49و میانگین سواد سلامت در زنان 14/02±86/67و در دو جنس، تفاوت معنی داری نداشت. از مجموع 359 نفر مشارکت کننده، امتیاز خودمراقبتی 206 نفر (57/4درصد) از مشارکت کنندگان در حد متوسط بود و بقیه افراد با تعداد 153 نفر (42/6درصد) در حد ضعیف بودند و هیچ کدام از مشارکت کنندگان، امتیاز در حد قوی را کسب نکردند. بین سواد سلامت کل و خودمراقبتی کل، ارتباط معنی داری وجود نداشت ولی بین سواد سلامت کل با ابعادی از خودمراقبتی شامل تحرک/ خستگی، احساس خوشحالی، عملکرد اجتماعی و درد، ارتباط معنی داری وجود داشت. همچنین خودمراقبتی کل فقط با بعد مهارت انجام فعالیت از ابعاد سواد سلامت، ارتباط معنی داری داشت و با سایر ابعاد آن، ارتباط معنی داری نداشت.

هر چند بین سواد سلامت کل و خودمراقبتی کل، ارتباط معنی داری وجود نداشت ولی بین سواد سلامت کل با ابعادی از خودمراقبتی؛ شامل تحرک/ خستگی، احساس خوشحالی، عملکرد اجتماعی و درد، ارتباط معنی داری وجود داشت. با توجه به اینکه تنها نیمی از افراد سواد سلامت کافی داشتند و هیچ یک از افراد از وضعیت خودمراقبتی مطلوبی برخوردار نبودند؛ انجام اقدامات موثر برای افزایش میزان سواد سلامت افراد و به دنبال آن، ارتقای خودمراقبتی به طور جدی توصیه می گردد.