بررسی حکم ارشاد جاهل از منظر فقه تربیتی

 ارشاد جاهل، شامل مجموعه اقداماتی مانند، تعلیم، اعلام و تذکر دادن می شود؛ زیرا گاهی متربی نمی داند و دانستن او هم با اعلام، محقق می شود و او از حکم الله باخبر می شود؛ گاهی متربی نمی داند اما با صرف اعلام، دانستن محقق نمی شود بلکه وی به تعلیم نیاز دارد؛ گاهی متربی حکم و موضوع را می داند اما در حال حاضر، غافل است که با تذکر و تنبه، متوجه می شود. ارشاد جاهل به عنوان یک اقدام تربیتی در مواردی واجب و در مواردی نیز مستحب است اما وجوب آن، مشروط به احتمال تاثیر و عدم ضرر معتنابه به مرشد و مربی است. این نوشتار با روش استنباطی و تحلیلی دیدگاه فقه را در این مسئله موردپژوهش موردبررسی قرار می دهد. به اجمال و در بیان مهم ترین نتایج تحقیق پیش رو باید گفت از دیدگاه فقها ارشاد جاهل نسبت به حکم با قیودی مانند «دارا بودن شرایط عام تکلیف، الزامی بودن حکم، مورد ابتلا بودن حکم برای جاهل» واجب است اما در ارشاد به موضوع، بین فقها اختلاف نظر وجود دارد. برخی قایل به وجوب ارشاد جاهل هستند (علامه حلی،1401: 48) و برخی به عدم وجوب ارشاد قایل اند (عاملی، 1418: 2/579) اما به طورکلی ارشاد جاهل، در محدوده احکام غیر الزامی یا احکامی که مورد ابتلا نیست، رجحان دارد.