کاربرد شن-زئولیت-ژئوتکستایل به منظور کاهش نیترات فاضلاب دانشگاه شهرکرد و مقایسه کیفی آن با استانداردها

 در سیستم های آبیاری قطره ای، واکنش پذیری سطحی اندک فیلتر شن به منظور تصفیه فیزیکی-شیمیایی باعث شد محیط های فیلترکننده دیگری به کار روند که به همراه شن توانایی نگهداری آلاینده های فاضلاب را افزایش دهند. هدف از این پژوهش اولا بررسی مقایسه کاربرد شن و ژیوتکستایل همراه با زیولیت در فیلترها به منظور کاهش آلودگی نیترات در پساب و ثانیا مقایسه پارامترهای کیفی پساب دانشگاه شهرکرد با استانداردهای جهانی بود.

این پژوهش در سال 1394-1393 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. فاضلاب مورد استفاده از چاهک مشاهده ای واقع در نزدیکی درب شرقی دانشگاه شهرکرد تهیه شد. به منظور بررسی وضعیت نیترات موجود در آن، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل تیمار شاهد Ctrl (شن بدون کاربرد زیولیت)، ژیوتکستایل بدون کاربرد زیولیت J، شن -ژیوتکستایل بدون کاربرد زیولیت SJ، شن به همراه زیولیت SZ، ژیوتکستایل به همراه زیولیت JZ و شن ژیوتکستایل به همراه زیولیت SJZ بود. تیمارها درون ستون های استوانه ای از جنس لوله های پی وی سی ریخته شد. اندازه گیری نیترات فاضلاب ورودی و پساب خروجی با دستگاه اسپکتروفتومتر انجام شد و بارمعلق، EC، pH، سدیم و مجموع کلسیم و منیزیم در فاضلاب ورودی تعیین و با استانداردها مقایسه شد. انجام آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار SAS صورت گرفت.

نتایج نشان داد فیلترها بر مقدار نیترات پساب خروجی از ستون ها در سطح احتمال یک درصد تاثیر معنی داری داشت. تیمارهای JZ، SJZ و SZ به ترتیب با کاهش 57، 55 و 52 درصدی، بیشترین کاهش نیترات را نشان دادند. تیمار شن طبق انتظار تاثیری روی نیترات نداشت. اندازه گیری ها نشان داد میزان نیترات پساب دانشگاه شهرکرد جهت استفاده در آبیاری، از مقدار مجاز بعضی سازمان ها، کمتر بود اما مطابق استاندارد فایو برای آبیاری مناسب نبود. همچنین میزان EC (dS/m 02/1) و ذرات معلق (mg/L 6/109) طبق اکثر استانداردها بیش از حد مجاز برای آبیاری بود. حداقل و حداکثر مقدار pH به ترتیب 2/7 و 03/8 بود که از مقدار مقدار بیشینه، تمام استاندارد ها کمتر بود. SAR اندازه گیری شده پساب ورودی به فیلترها 14/2 بود که بر اساس استانداردها از نظر کاربرد در آبیاری مجاز بود.

این پژوهش نشان داد فیلتر شنی به تنهایی تاثیری بر مقدار بار معلق موجود در پساب نداشت اما کاربرد ژیوتکستایل و زیولیت در فیلترهای شنی می تواند سبب کاهش آلودگی نیترات ناشی از پساب شود. مقدار سدیم و مجموع کلسیم و منیزیم موجود در پساب از مقدار مجاز آن برای استفاده در آبیاری طبق استاندارد سازمان محیط زیست آمریکا بیشتر بود. اما مقدار نسبت جذبی سدیم از مقدار مجاز آن برای استفاده در آبیاری طبق تمام استانداردها کمتر بود.