تحلیل انتقادی ماده 547 ق.م.ا در تداخل دیه جائفه با جنایات دیگر

جایفه، عنوان جراحتی است که دیه آن یک سوم دیه کامل است. در این جنایت، فرد جانی با سلاح قمه از پشت گوش مجنی‌علیه می‌کشد و گوش وی را زخمی کرده به چشمان وی آسیب می‌زند و لب‌های او را پاره می‌کند؛ در نهایت، قمه را به سینه مجنی‌علیه هدایت کرده و آن را داخل قفسه سینه وارد می‌کند. بر فرض اینکه تمام جنایات مذکور به یکباره و با ضربه واحد، در چند ثانیه ایجاد شده است، قانونگذار، در ماده 547 ق.م.ا دیه جنایت را چنین مقرر کرده است: «هرگاه جراحت عمیقی مانند... جایفه، یکباره واقع شود، تنها دیه همان جراحت عمیق پرداخت می‌شود...» تحقیق حاضر در جهت بررسی میزان مطابقت ماده مذکور با مبانی فقهی مرتبط، صورت گرفته است.

پژوهش حاضر از نوع نظری است که بر اساس روش توصیفی تحلیلی و با جمع‌آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای، پس از بررسی منابع فقهی و حقوقی مربوط به دیه جنایات و تداخل و عدم تداخل آنها، پیشنهاد اصلاح ماده 547 ق.م.ا را ارایه نموده است.

 هرچند در مساله تداخل دیه جایفه با غیر جایفه در صورت ایجاد جنایات متعدد با ضربه واحد، قانونگذار قایل به تداخل دیات شده و جانی را محکوم به پرداخت دیه جراحت عمیق نموده اما بر اساس مبانی فقهی در تعدد و تداخل دیات و همچنین با استناد به مواد کتاب قانون مجازات، مادامی که مجنی‌علیه زنده است، برخلاف دیدگاه قانونگذار، نظریه تعدد دیات ترجیح دارد.