ارائه مدل تاثیر سیاست گذاری بانک مرکزی ایران بر متغیرهای کلان اقتصادی: رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی

اهمیت سازوکار تامین مالی و بررسی تاثیر رفتار بانک مرکزی بر این سازوکار، یکی از مسایل مهمی است که در تمام اقتصادهای دنیا، به ویژه اقتصادهای بانک محور همواره مورد نظر اقتصاددانان بوده است. هدف مقاله حاضر بررسی تاثیر سیاست های بانک مرکزی بر متغیرهای کلان اقتصادی با تاکید بر رفتار بانک ها به عنوان تامین کنندگان اصلی تامین سرمایه و نقدینگی برای بخش تولید می باشد. بر این اساس، شرایط اقتصادی کشور در یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی و با استفاده از اطلاعات فصلی در دوره زمانی 1397-1368 شبیه سازی شده؛ تا اثر شوک های پولی، اعتباری و حقیقی بر اقتصاد کشور تجزیه و تحلیل گردد. در این مدل تشکیل سرمایه، توسط تولیدکننده کالای سرمایه ای و کارآفرین انجام می پذیرد؛ که منابع مالی کارآفرین، توسط واسطه مالی (بانک) تامین می گردد. وظیفه بانک در این الگو، تامین سرمایه در گردش مورد نیاز واحدهای تولیدی و منابع مورد نیاز کارآفرین در نرخ های سود از قبل مشخص می باشد؛ که با توجه به شرایط اقتصاد کلان کشور، نرخ سود توسط شورای پول و اعتبار و به صورت دستوری تعیین شده و ابزار هدف گذاری بانک مرکزی کل های پولی می باشد. با توجه به نقش واسطه های مالی در الگو ممکن است کارآفرین دچار ورشکستگی شده و در نتیجه بانک وثایق دریافتی را تملک نماید؛ لذا سیاست گذاری پولی و اعتباری نقش تعیین کننده ای بر وضعیت مالی تولیدکنندگان و بنابراین متغیرهای کلان اقتصادی خواهد داشت. بر اساس نتایج به دست آمده از مدل فوق الذکر، بروز یک شوک منفی اعتباری موجب کاهش تولید، مصرف و سرمایه گذاری شده و نرخ سود تسهیلات را نیز با افزایش مواجه خواهد کرد. همچنین شوک مذکور موجب افزایش تورم و کاهش ساعات کار خواهد شد. همچنین در صورت اعمال سیاست پولی انقباضی، تولید، مصرف، سرمایه گذاری و میزان ساعات کار نیروی کار و تورم کاهش یافته و نرخ سود تسهیلات افزایش می یابد. نکته قابل توجه در خصوص اعمال سیاست پولی انقباضی این است که پس از اعمال این سیاست، حجم تسهیلات اعطایی از سوی بانک ها یک رفتار نوسانی را تجربه خواهد کرد؛ به طوری که ابتدا کاهش یافته و پس از طی چند دوره مجددا افزایش می یابد و پس از آن نیز رفته رفته آثار شوک مذکور از بین خواهد رفت.