اثر برخی ترکیبات فرار القاء‏کننده مقاومت بر کنترل بیماری برق زدگی نخود

بیماری برق زدگی نخود با عامل قارچی Ascochyta rabiei (Pass.) Lab. از مهم ترین عوامل محدودکننده تولید نخود در بیش تر مناطق جهان است. در این پژوهش اثر شش ترکیب فرار القاء‏کننده مقاومت، شامل متیل سالیسیلات، 2،3- بوتان دی ال، متیل جاسمونات، استویین، ایندول و 3-پنتانول، در مقایسه با قارچ‏کش کلروتالونیل بر رشد بیمارگر در آزمایشگاه و مهار بیماری برق زدگی و صفات رشدی نخود در گلخانه بررسی شد. کلیه ترکیبات فرار با غلظت 100 میکرومولار از رشد میسلیومی بیمارگرA. rabiei جلوگیری نمودند و بیش ترین و کم ترین اثر بازدارندگی به مقدار 9/64 و 7/4 درصد به ترتیب مربوط به 3-پنتانول و متیل جاسمونات بود. در گلخانه، این ترکیبات فرار به جز متیل جاسمونات، سبب کاهش شدت بیماری برق زدگی نسبت به شاهد بیمار شدند. بیش ترین کاهش شدت بیماری مربوط به تیمار کلروتالونیل (86 درصد) و متیل سالیسیلات (8/55 درصد) بود. بیش تر ترکیبات فرار در گیاهان آلوده ‏شده به بیمارگر، سبب افزایش وزن تر و خشک ریشه و وزن تر و خشک اندام هوایی نسبت به شاهد آلوده شدند. اثر متیل سالیسیلات بر افزایش وزن تر اندام هوایی و اثر ایندول در افزایش وزن تر و خشک ریشه و وزن خشک اندام هوایی نسبت به شاهد آلوده بیش از سایر تیمارها بود. متیل جاسمونات در مقایسه با سایر ترکیبات فرار کم ترین اثر را بر افزایش صفات رشدی مورد بررسی داشت. استفاده از ترکیبات فرار می تواند به عنوان یک راهبرد جدید و نویدبخش جهت مدیریت تلفیقی بیماری برق زدگی نخود و تحریک رشد این گیاه در نظر گرفته شود.