تاثیر کاربرد برخی اصلاح کننده های آلی و معدنی بر میزان عناصر پرمصرف و کم مصرف خاک تحت کشت کینوا در شرایط تنش (آبی)

 در تنش خشکی، علاوه بر ممانعت جذب آب، فراهمی و جذب عناصر غذایی مختلف نیز محدود می شود. تغذیه مناسب خاک از طریق کاربرد اصلاح کننده های آلی و معدنی به عنوان یکی از روش های مدیریت خاک در شرایط تنش های مختلف محیطی شناخته شده که هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی کارایی کاربرد آنها در خاک زیر کشت کینوا است.

به منظور بررسی تغییرات غلظت عناصر غذایی (فسفر، پتاسیم، مس، آهن، منگنز و روی) در خاک با کاربرد اصلاح کننده-های آلی و اصلاح کننده های معدنی در اثر تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت گلدانی در نه تیمار و سه تکرار، در مجموع 108 گلدان، در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران در سال 1398، اجرا گردید. تیمارها عبارت بودند از: تیمار شاهد، اصلاح کننده های آلی (بیوچار، کمپوست زباله شهری) هر کدام در دو سطح (4/0 و 8/0درصد) و اصلاح کننده های معدنی (بنتونیت و زیولیت) که هر کدام در دو سطح (75/0 و 5/1 درصد) مصرف گردیدند و تنش خشکی نیز در 4 سطح (تخلیه 25 درصد آب قابل استفاده (شاهد)، 40 درصد، 55 درصد و70 درصد (تنش شدید)) به خاک اعمال شد. از خاک مورد آزمایش هر گلدان در سه مرحله، چهاربرگی شدن، گلدهی و برداشت کینوا نمونه برداری انجام شد.

نتایج نشان داد که کاربرد اصلاح کننده های آلی و معدنی در سطوح مختلف خشکی بر میزان فسفر (در مراحل 4 برگی و گلدهی) و پتاسیم (در هر سه مرحله نمونه برداری خاک) و مس (در هر سه مرحله نمونه برداری خاک)، آهن و روی قابل جذب در مرحله 4 برگی شدن و گلدهی کینوا معنی دار شد. با افزایش سطح خشکی، کاربرد اصلاح کننده های آلی و معدنی موجب افزایش عناصر فسفر، پتاسیم، مس، آهن، منگنز و روی خاک در هر سه مرحله نمونه برداری شد. در حالیکه غلظت این عناصر در مرحله اول نمونه برداری که مربوط به چهار برگی شدن کینوا بود از دو مرحله دیگر بیشتر بود.

نتایج حاصل از یافته ها نشان داد که کاربرد هر چهار اصلاح کننده خاک موجب افزایش غلظت عناصر پر مصرف و کم مصرف خاک نسبت به شاهد در شرایط تنش خشکی شدند اما تیمار 8/0درصد کمپوست زباله شهری و سپس 8/0درصد بیوچار توانست، مناسب-ترین شرایط تغذیه ای را ایجاد نماید. بر اساس یافته های این پژوهش، در شرایط تنش خشکی، کاربرد کمپوست زباله شهری و بیوچار در مقایسه با زیولیت و بنتونیت جهت بهبود وضعیت تغذیه ای خاک توصیه می شود.کلمات کلیدی: بیوچار، بنتونیت، تنش خشکی، زیولیت و کمپوست .