بررسی اختلاف مولکولی و فیلوژنی کک های کتنوسفالیدس کنیس و پولکس ایریتانس در غرب و شمال غرب ایران بر اساس نشانگر مولکولی سیتوکروم اکسیداز Ι

کک های خانواده پولیسیده یکی از مهم ترین انگل های خارجی انسان و دام های اهلی در جهان هستند. این حشرات علاوه بر خون خواری ناقل برخی عوامل بیماری زا مانند یرسینیا پستیس، ریکتزیا تایفی و بارتونلا هنسله به انسان و حیونات می باشند. هدف از این مطالعه تعیین و بررسی فون کک های کتنوسفالیدس کنیس و پولکس ایریتانس در غرب و شمال غرب ایران بر اساس نشانگر میتوکندریایی سیتوکروم اکسیداز Ι بود.

بررسی حاضر یک نوع مطالعه توصیفی مقطعی و فونستیک می باشد، که با در نظر گرفتن شیوع 10 درصد و سطح اطمینان 95 درصد و میزان خطای 5 درصد، به مدت 13 ماه از اردیبهشت 1397 تا خرداد 1398 در پنچ استان کرمانشاه، کردستان، آذربایجان غربی، لرستان و همدان انجام شد. در این مطالعه نمونه ها به روش تله نوری، طعمه انسانی و جداسازی مستقیم نمونه از میزبان جمع آوری شد. نمونه ها داخل الکل 70 درصد نگهداری شد و در آزمایشگاه انگل شناسی با استفاده از کلید های تشخیص معتبر مورد شناسایی قرار گرفت. پس از استخراج DNA  و انجام واکنش زنجیره ای پلی مراز(PCR) تعداد20 نمونه برای تعیین توالی به شرکت تکاپو زیست ارسال شد. توالی های مورد نظر با استفاده از نرم افزار ایمباس نیدل و امگا همردیف سازی شده و مورد مقایسه قرارگرفتند.

نمونه های جمع آوری شده شامل 918 (39/47 درصد) کک کتنوسفالیدس کنیس و 1019 (60/52 درصد) کک پولکس ایریتانس بودند. نتایج برسی های مرفولوژیک نشان داد که اختلاف درون گونه ایی بین دو گونه های کک ها جدا شده از میزبان های مختلف وجود ندارد(05/0> p)، اما اختلاف درون گونه ای براساس نشانگر مولکولی سیتوکروم اکسیداز Ι برای ده جمعیت مورد مطالعه در کک پولکس ایریتانس 15/0درصد و در کک کتنوسفالیدس کنیس صفر بود. اختلاف بین دو جنس کک کتنوسفالیدس کنیس و پولکس ایریتانس براساس نشانگر مولکولی سیتوکروم اکسیداز  Ι 14 درصد بود.

مشخصات مرفولوژیک بین نمونه های جمع آوری شده از میزبان های مختلف تفاوت معنی داری را نشان نداد، اما تفاوت جزیی بر اساس نشانگر میتوکندریایی در جمعیت های مورد مطالعه وجود داشت. نتایج حاصل از ترسیم درخت فیلوژنی بر اساس نشانگر میتوکندریایی نشان داد علی رغم تفاوت جزیی در توالی میزبان ها و شهرستان های مختلف، همه نمونه های مناطق مختلف در یک شاخه قرار می گیرند. نتایج تجزیه و تحلیل ژنوم میتوکندریایی نشان داد که این قطعات برای نشان دادن شباهت درون گونه ایی، تمایز در سطح گونه و جنس مفید هستند.