بررسی روند تغییرات ویژگی های امواج گرمایی مرتبط با تغییر اقلیم (مطالعه موردی: شهرستان یزد)

امروزه گرمایش جهانی و تغییر اقلیم ناشی از آن بزرگترین چالش زندگی بشر محسوب می شود که سایر چالش های محیط زیستی را تحت الشعاع خود قرارداده است. در این پژوهش تلاش شده است از طریق پایش روند تغییرات امواج گرما و ارتباط آن با آنومالی دما به آشکارسازی پدیده تغییر اقلیم در ایستگاه سینوپتیک یزد پرداخته شود. بدین منظور از داده های روزانه دما برای بازه زمانی (2017-1960) استفاده شد. در نهایت ویژگی های امواج گرمایی مانند تعداد رخداد امواج گرما، فراوانی روزهای همراه با امواج گرما، تداوم امواج گرم، بزرگی و شدت امواج گرما و میانگین موج گرم (گرمترین روز از گرمترین موج گرم) با استفاده از نرم افزار  ClimPACTدر محیط برنامه نویسی R 2.10 محاسبه شدند. امواج گرما برآیند تغییرات افزایشی دما می باشد، ازاین رو آنومالی دمای ایستگاه یزد استخراج و با آنومالی دمای خشکی های کره زمین مقایسه و رابطه شاخص های امواج گرما با آنومالی دما بررسی شد. نتایج نشان داد بیشترین تعداد رخدادهای امواج گرمایی در سال های 2010 و 2016 رخ داده است. فراوانی تعداد روزهای همراه با موج گرم روند افزایش و معنی داری داشته است و تعداد آن در سال 2010 و 2016 به ترتیب 47 و 42 روز بوده است. البته روند افزایشی در تداوم و شدت امواج گرما نیز مشاهده شد. طولانی ترین تداوم برای سال 2013 برابر 13 روز تخمین زده شد. یافته های این پژوهش همچنین نشان داد که در دو دهه اخیر بزرگی موج گرما به بیش از 31 درجه سانتی گراد رسیده است. بررسی ارتباط بین تمام شاخص های مربوط به موج گرما و آنومالی دمای یزد همبستگی خوبی را نشان داد و ضریب تبیین آنومالی دما و فراوانی روزهای همرا با موج گرما بیشتر از سایر شاخص ها و ضریب تعیین (R2) آن تقریبا 6108/0 شد. به طورکلی نتایج حکایت از تشدید، تداوم و شدت امواج گرما در شهرستان یزد دارد که می تواند حاکی از وقوع رخداد تغییر اقلیم به ویژه در دو دهه اخیر در این منطقه از کشور به عنوان نماینده مناطق خشک کشور باشد. با توجه به روند افزایش دما طی سال های آینده بر فراوانی و شدت و تدوام این امواج افزوده می شود. آگاهی از چگونگی روند امواج گرما می تواند مدیران و برنامه ریزان را در راستای تصمیم گیری مدیریت خطر در زمینه مصرف بهینه انرژی کمک کند.