بررسی و تحلیل رشد ناموزون شهری با استفاده از مدل های کمی (مطالعه موردی: منطقه 22 شهر تهران)

شهرنشینی پدیده پیچیده و پویا بوده که شامل تغییرات بزرگ مقیاس در کاربری اراضی در سطح محلی می باشد. منطقه 22 بزرگ ترین منطقه شهر تهران بوده و در سال های اخیر شاهد افزایش ساخت و ساز در این منطقه هستیم. شاخص های کمی مورد استفاده در این پژوهش شامل آنتروپی نسبی، شاخص موران، ضریب جینی و مدل هلدرن بود.  هدف از انجام  این پژوهش، بررسی تاثیر رشد پراکنده شهری بر الگوی تراکم شهری در منطقه 22 تهران می باشد. روش تحقیق کنونی تحلیلی - تطبیقی و از نظر نوع کاربردی -توسعه ای بود. اطلاعات مربوط به مساحت و جمعیت از مطالعات طرح جامع، تفصیلی و دیگر منابع مربوطه تهیه شد. در این مطالعه، بحث پراکنده روی شهری با استفاده از معیارهای کمی مختلفی از جمله آنتروپی شانون، ضریب جینی و شاخص موران مورد بررسی قرار گرفت. مقدار آنتروپی جمعیت در سال 1397، 96/0 بوده و نسبت به سال 1390 افزایش یافته و به یک نزدیک تر شده است. بنابراین مقایسه آنتروپی سال 1397 نسبت به سال 1390 نشان دهنده پراکندگی بیشتر جمعیت در سال 1397 بود. ضریب موران منطقه مورد مطالعه در دو مقطع زمانی 1390  و 1397 نشانگر الگوی تجمع خوشه ای می باشد. با توجه به مجموع ضرایب محاسبه شده می توان گفت که منطقه 22 شهر تهران دارای الگوی پراکنده بوده و الگوی پراکندگی آن تک قطبی کامل نمی باشد. میزان تراکم در ناحیه یک بیشتر از سایر نواحی بوده و در سایر نواحی (2، 3 و 4) الگوی پراکندگی غالب تر می باشد. به منظور کنترل موثر پراکندگی شهری، بایستی برنامه یکپارچه برای استفاده از اراضی شهری تدوین شده و استراتژی های توسعه فشرده تدوین شود.