پردازش شنیداری واژه ها، شبه واژه ها و ناواژه ها در مغز فارسی زبانان

مساله ای که در دو دهه ی اخیر مطالعات عصب شناختی زبان بسیار به آن پرداخته شده است، چگونگی پردازش واژه ها در مغز و تفاوت های آن با پردازش واژه های ناآشناست. فرآیند دسترسی واژگانی در پردازش شنیداری کلام در همان 200 هزارم ثانیه ی ابتدایی پس از شروع واژه، در مغز آغاز می شود. اینکه در کجای این مسیر راه واژه ها، شبه واژه ها و ناواژه ها از هم جدا می شود، پرسشی است که سعی در پاسخ گویی به آن برای فارسی زبانان داشته ایم تا به چگونگی فرآیند تشخیص واژه ها، پردازش آنها نسبت به دیگر زنجیره های آوایی، و نقض قواعد واج آرایی پی ببریم. حین یک آزمون تصمیم گیری-واژگانی شنیداری، سه نوع محرک هم ساخت (واژه، شبه واژه، ناواژه) در میان جملاتی با ساختار یکسان به شرکت کننده ها ارایه شد. فعالیت مغزی آنها در طول آزمون با استفاده از دستگاه الکتروانسفالوگرام یا ای ای جی (eeg) ثبت شد. داده های پتانسیل های رخدادی ، ای آرپی (ERP)، حاکی از آن بود که در نواحی پیشین مغز، در پردازش ناواژه ها اثر مولفه ی مثبت موخر (LPC) مشاهده می شود که می تواند بازتابی از نقض قواعد واج آرایی زبان فارسی باشد. به علاوه، در نواحی آهیانه، اثر N400 برای ناواژه ها و شبه واژه ها مشهود بود که خبر از فعالیت بیشتر مغز در تلاش برای ایجاد هم بستگی معنایی دارد. همچنین، بررسی تاخیر مولفه ی N400 نشان داد که در نواحی آهیانه این اثر برای شبه واژه ها زودتر از دیگر محرک ها اتفاق می افتد. نتایج حاصل، در کنار شباهت هایی که با یافته های پژوهش های انجام شده در دیگر زبان ها دارد، تفاوت هایی را نیز نشان می دهد که بیشتر به جایگاه مولفه های مشاهده شده مربوط است.