تاثیر محلول پاشی برگی تنظیم کننده های رشد بر زنده مانی و رشد نهال های Paulownia fortunei تحت تنش خشکی

 پالونیا فورتونی یکی از تندرشدترین گونه های درختی جنس پالونیا است که گزینه ای مناسب برای زراعت چوب و درختکاری تلفیقی (اگروفارستری) در شمال ایران محسوب می گردد. خشکی یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده رشد و زنده مانی این گونه است که می تواند خسارت های شدیدی بر عملکرد آن در نهالستان و عرصه کاشت وارد نماید. تحقیق حاضر در نظر دارد ضمن بررسی واکنش رشد و زنده مانی نهال های این گونه در برابر تغییرات رطوبت خاک، امکان استفاده از تیمارهای محلول-پاشی برگی اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک را جهت افزایش مقاومت به خشکی این گونه در مرحله نهالی مورد بررسی قرار دهد.

در این پژوهش 225 اصله از نونهال انتخاب و در گلدان های سه لیتری با خاک مناسب بازکاشت شدند و پس از استقرار با استفاده از آزمایش فاکتوریل دو عاملی با سه تکرار به مدت چهارماه تحت سه سطح رطوبت خاک (90، 60 و 30 درصد ظرفیت زراعی) و پنج سطح محلول پاشی (شاهد، اسید آسکوربیک یک و 10 میلی مولار، اسید سالیسیلیک 100 و 150 میلی گرم بر لیتر) قرار گرفتند. در انتهای آزمایش مشخصه های زندمانی، ارتفاع ساقه، قطر یقه، کلروفیل و سطح ویژه برگ و همچنین طول ریشه های اصلی و فرعی، تعداد ریشه های فرعی و سطح کل ریشه برای هر نهال اندازه گیری شد. جهت پردازش اطلاعات حاصل، روش آنالیز واریانس دوعاملی، آزمون مقایسه میانگین ها به روش دانکن و رگرسیون خطی ساده در سطح اعتماد 95 درصد استفاده شد.

نتایج نشان داد در تمامی تیمارهای محلول پاشی، رابطه خطی کاهنده و معنی داری بین رطوبت خاک و زنده مانی نهال ها مشاهده شد. به طوری که در سطح رطوبتی 30 درصد (خشکی شدید) تیمار محلول پاشی اسید سالیسیلیک باعث افزایش هفت برابری زنده مانی نهال ها شد. همچنین کاهش رطوبت خاک از سطح 90 به 60 درصد کاهش معنی داری در صفات رویشی ساقه و برگ نهال-ها ایجاد کرد. نتایج نشان داد اثرات محلول پاشی بر ویژگی های ریشه نهال به شدت تحت تاثیر رطوبت خاک قرار دارد، به طوری که در سطح رطوبتی 90 درصد محلول پاشی باعث کاهش سطح ریشه و تعداد ریشه های فرعی نهال شد، اما در سطح رطوبتی 30 درصد نهال هایی که همزمان با تیمار رطوبتی تحت تیمار محلول پاشی اسید سالیسیلیک با غلظت 150 میلی گرم بر لیتر و اسید آسکوربیک با غلظت 10 میلی مولار قرار گرفتند، بیشترین میانگین تعداد ریشه های فرعی، سطح و طول کل ریشه را نشان دادند.

نهال های پالونیا فورتونی نسبت به تغییرات رطوبت خاک بسیار حساس می باشند. همچنین استفاده از محلول پاشی برگی، به ویژه در تیمار اسید سالیسیلیک با غلظت 150 میلی گرم بر لیتر باعث بهبود زنده مانی و رشد نهال های این گونه در شرایط کمبود آب می گردد.