پهنه بندی حساسیت به فرسایش آبی با استفاده از عوامل ژئومورفولوژیکی در حوزه آبخیز عمرآباد ارومیه

توزیع مکانی پدیده های فرسایشی و تحلیل حساسیت پذیری بخش های مختلف حوزه های آبخیز به انواع آن، نقش مهمی در برنامه ریزی محیطی ایفا می کند. به طوری که تهیه نقشه حساسیت به انواع فرسایش و شناسایی عوامل موثر بر آن، می تواند علاوه بر کاهش خطر وقوع انواع پدیده های فرسایشی، منجر به ارایه اقدامات مدیریتی لازم برای مناطق مربوطه شود. در این پژوهش، روش آماری دومتغیره برای تحلیل حساسیت پذیری پدیده های فرسایش سطحی، شیاری، آبراهه ای و کنار آبراهه ای با استفاده از هشت عامل مقاومت سنگ، کاربری و پوشش اراضی، درصد شیب، جهت شیب، انحنای پروفیل دامنه، طول شیب، شاخص قدرت جریان و گروه هیدرولوژیکی خاک در حوزه آبخیز عمرآباد ارومیه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد در مورد اثر عوامل مختلف مستعدکننده به وقوع فرسایش سطحی، شیاری، آبراهه ای و کنار آبراهه ای، نتایج قابل قبول و دارای روند مشخصی در مورد فرسایش سطحی و شیاری حاصل نشد. اما در مورد فرسایش آبراهه ای و کنار آبراهه ای، هر یک از عوامل، با توجه به طبقات مربوطه، تاثیری مثبت یا منفی در وقوع این نوع از فرسایش دارند و نمی توان اثر یک عامل را به طور کامل، مثبت یا منفی قلمداد کرد. عواملی چون سنگ شناسی، طول شیب، درصد شیب، جهت شیب و SPI، بیش ترین تاثیر مثبت را در وقوع فرسایش آبراهه ای و کنار آبراهه ای دارند. از طرفی، بر اساس واسنجی نقشه حساسیت پذیری به فرسایش آبراهه ای و کنار آبراهه ای، در نقشه حساسیت پذیری تنها 20 درصد از مساحت مناطق با فرسایش آبراهه ای و کنار آبراهه ای مربوط به واسنجی، در محدوده مناطق با حساسیت خیلی شدید تا شدید قرار گرفتند. این امر به عدم کارایی نقشه حساسیت پذیری تولید شده با استفاده از هشت عامل مستعدکننده فوق الذکر دلالت دارد و پژوهش در مورد عوامل مهم تر و موثرتر دیگر در ایجاد پدیده های فرسایشی مورد نظر در منطقه مورد مطالعه را مورد تاکید قرار می دهد.