تحلیل درون مایه های عرفانی و اخلاقی در داستانی از بیدل دهلوی

مثنوی «عرفان» یکی از مهم ترین آثار منظوم بیدل دهلوی است که برمبنای عشق و با تبیین رابطه خداوند و انسان آغازمی شود و به شرح حقایق کاینات و نکات عرفانی- فلسفی و مسایل جهان شناسی، انسان شناسی و معرفت شناسی می پردازد. بیدل در این مثنوی - چنانکه رسم عرفاست - مطالب خویش را با داستان پردازی های خاص همراه می سازد. یکی از تاثیرگذارترین حکایات این مثنوی، داستان «کامدی و مدن» است؛ بیدل با طرح مفاهیم اخلاقی و عرفانی در این داستان عاشقانه، طالب حقیقی را برای حصول به معرفت و کمال، به مکاشفه درونی دعوت می کند و تنها راه وصول به معشوق حقیقی را فانی شدن در دریای عشق می داند. پژوهش حاضر ضمن معرفی این داستان، به تحلیل و تبیین درون مایه های آن پرداخته است. براساس یافته ها، پیکره اصلی این داستان برپایه عشق، عرفان و اخلاق بنا شده است؛ از نگاه بیدل، عشق حقیقی با هستی عاشق سرشته شده و عاشق را تا سرحد مرگ و جنون می کشاند، اما با امید، سعی و همت و صبر و توکل می توان به وصال جاودانگی نایل آمد.