مطالعه تاثیرات صوری نسخه الحشایش موجود در آستان قدس (قرن 6) بر تصویرسازی نسخه های الحشایش مربوط به دوره صفوی

مقاله پیش رو بخشی از رسالت خود را در معرفی شاخه ای از تصویرسازی می بیند که امروزه باعنوان تصویرسازی علمی مطرح است، چراکه هم زیستی و همراهی علم و هنر از دیرباز جزیی از شاخصه های پیشرفت هر تمدنی بوده و هست. عصر صفوی به عنوان یکی از پیشاهنگان تمدن ایرانی اسلامی بی شک قدم های ارزنده ای در حوزه تصویرسازی علمی برداشته است. این پژوهش به تطبیق نسخه ای از الحشایش قرن ششم، محفوظ در کتابخانه آستان قدس رضوی و سه نسخه الحشایش عهد صفوی، محفوظ در کتابخانه مجلس شورای اسلامی، موزه کاخ گلستان، موزه سن پترزبورگ، می پردازد. مقاله در پی یافتن ارتباط صوری نسخه های متعدد الحشایش عهد صفوی و نحوه تداوم سنت های تصویری این نسخه ها با منبع استنساخ در قرون پیشین است تا از آن طریق سیر تحول در شیوه تصویرسازی علمی در تمدن ایرانی اسلامی را به دقت بررسی کند. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تطبیقی است و گردآوری اطلاعات آن با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و پایگاه مجازی موزه ها و کتابخانه ها صورت گرفته است. یافته های حاصل از پژوهش به شباهت های کتابت و تصویرسازی نسخه های متعدد عهد صفوی و نسخه ماقبل، در قرن ششم پرداخته است. تصویرسازان نسخه های عهد صفوی ضمن تعهد به متن علمی و تصویرسازی های نسخه آستان قدس در بسیاری موارد ناآشنا از خلاقیت و برداشت خود از متن کمک گرفته یا تصاویر نسخه آستان قدس را عینا استنساخ کرده اند و در موارد آشنا، مهارت خود را در بازآفرینی محیط اطراف به رخ کشیده و تغییراتی اندک را ایجاد کرده است.