تبیین چارچوب مفهومی ابعاد و مولفه های برنامه درسی کنجکاوانه و بررسی میزان انطباق محتوای برنامه درسی دوره ابتدایی ایران با آن

پ‍ژوه‍ش ح‍اض‍ر با هدف تبیین چارچوب مفهومی ابعاد و مولفه های برنامه درسی کنجکاوانه و بررسی میزان انطباق محتوای برنامه درسی دوره ابتدایی ایران با آن انجام شده است. روش پژوهش توصیفی است و در خلال آن، از تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا استفاده شده است. رویکرد پژوهش نظری و کاربردی است و جامعه پژوهش شامل دو بخش متون نظری برنامه درسی کنجکاوانه و نیز محتوای 36 جلد کتاب درسی دوره ابتدایی ایران در سال تحصیلی 1398-1399 بود که بالغ بر 3924 صفحه است. با توجه به ماهیت موضوع، از نمونه گیری صرف نظر و کل جامعه پژوهش بررسی شد. ابزارهای پژوهش، فرم فیش برداری و سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بود. داده ها با استفاده از فرایند تحلیلی آنتروپی شانون تحلیل شد. ع‍م‍ده ت‍ری‍ن نتایج نشان داد که: 1. ابعاد برنامه درسی کنجکاوانه را می توان در نه بعد ذهنیت باز، اکتشاف، اشتیاق یادگیری، خودجهت دهی، خلاقیت، نوآوری، پرسشگری، یادگیری مشارکتی و خودانگیختگی خلاصه کرد؛ 2. محتوای کتب درسی دوره ابتدایی، با ابعاد و مولفه های برنامه درسی کنجکاوانه منطبق نیست؛ به طوری که از بین ابعاد نه گانه برنامه درسی کنجکاوانه، بعد از خودانگیختگی بیشترین و بعد از ذهنیت باز کمترین ضریب اهمیت را دارد؛ 3. در محتوای کتب درسی دوره ابتدایی، از بین خرده مولفه های ابعاد نه گانه برنامه درسی کنجکاوانه، بیشترین ضریب اهمیت به خرده مولفه مشارکت معلمان و دانش آموز و کمترین ضریب اهمیت به خرده مولفه تدارک فعالیت های گروهی اختصاص دارد. بر اساس نتایج به دست آمده از تحقیق، پیشنهاد می شود در ویراست های آتی کتب دوره ابتدایی، به مولفه های کمتر توجه شده عنایت بیشتری شود.