پاسخ ژنوتیپ های گندم نان زمستانه (Triticum aestivum L.) دیم به کود نیتروژنی در شرایط آبیاری تکمیلی

به منظور ارزیابی پاسخ ارقام و لاین های پیشرفته گندم دیم به مصرف نیتروژن در شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و به صورت کرت های سه بار خردشده با دو سطح آبیاری 50 میلی متر در پاییز و 50 میلی متر در پاییز + 30 میلی متر در مرحله تورم غلاف برگ پرچم، دو زمان مصرف نیتروژن (کل در پاییز و 3/2 در پاییز و 3/1 هم زمان با آبیاری تکمیلی)، با 4 سطح نیتروژن (0، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار) و سه ژنوتیپ تک آب، هور و Gen3 دو سال زراعی 99-1397 در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم (مراغه) اجرا شد. در این پژوهش عملکرد، اجزای عملکرد، کارایی استفاده از نیتروژن و آب و ویژگی های کیفی دانه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد، عملکرد سال اول اجرای آزمایش به دلیل بارندگی بیشتر به طور معنی داری (P≤0.05) نسبت به سال دوم افزایش داشت. انجام دو مرحله آبیاری تکمیلی عملکرد بیولوژیک، دانه و کاه را به ترتیب 38، 31 و 41 درصد افزایش داد که این افزایش از لحاظ آماری معنی دار بود. زمان مصرف پاییزی و تقسیطی نیتروژن روی عملکرد و اجزای عملکرد اثر معنی داری نداشت اما مصرف پاییزی نیتروژن باعث افزایش 195 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه و افزایش کارایی استفاده از نیتروژن و آب شد. نیاز نیتروژنی گندم دیم با 50 میلی متر آبیاری 70 کیلوگرم در هکتار به صورت جای گذاری در زیر بستر بذر هم زمان با کاشت و برای 80 میلی متر آبیاری، 90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن که 3/2 سوم آن در پاییز و 3/1 هم زمان با آبیاری تکمیلی در مرحله تورم غلاف برگ پرچم تعیین شد.