بررسی اهمیت و خصوصیات مولکولی ویروس موزاییک خیار در گیاهان جالیزی منطقه کوار

ویروس موزاییک خیار (Cucumber Mosaic Virus, CMV) از مهم ترین ویروس های آلوده کننده کدوییان در ایران و جهان می باشد. به منظور بررسی پراکندگی و اهمیت CMV در منطقه کوار در استان فارس، طی بهار و تابستان 1394 ، از مزارع مختلف کدوییان (شامل: هندوانه، خربزه و کدو) نمونه برداری شد. در مجموع 85 نمونه گیاهی با علایم: موزاییک و زردی برگ ها، لکه های نکروتیک روی رگبرگ ها و کوتولگی ، جمع آوری شد. بررسی تکمیلی نمونه ها با کمک آزمون های الیزای ساندویچ دو طرفه آنتی بادی (DAS-ELISA) و واکنش زنجیره ای پلی مراز با نسخه برداری معکوس (RT-PCR) انجام گردید. در بررسی نمونه های مشکوک با آزمون DAS-ELISA، تعداد 40 نمونه خربزه، آلوده به ویروس تشخیص داده شدند. به منظور ردیابی ویروس با استفاده از آزمون RT-PCR، از جفت آغازگرهای P1 و P2 که ژنوم پوشش پروتیینی ویروس را تکثیر می کردند، و قطعه ای به طول تقریبی 950 جفت باز را تشکیل می دادند، استفاده شد. در 30 مورد از نمونه ها (20 مورد مثبت و 10 مورد منفی) واکنش زنجیره ای پلی مراز انجام و نتایج آزمون الیزا تایید شد. محصول PCR سه جدایه به طور تصادفی انتخاب و پس از خالص سازی باند مورد نظر، ترادف یابی گردید. برای مقایسه و آنالیز فیلوژنتیکی توالی های به دست آمده در این پژوهش با سایر نقاط دنیا، از 19 توالی ثبت شده در بانک ژن استفاده گردید. درخت فیلوژنتیکی با کمک نرم افزار MEGA6 و به روش Neighbor-Joining ترسیم گردید. توالی ها در دو گروه جداگانه قرار گرفتند که نمونه های ایرانی همگی در یک گروه بودند. نتایج این تحقیق بیانگر آلودگی چشمگیر مزارع خربزه به ویروس موزاییک خیار در منطقه کوار و احتمالا خسارت قابل ملاحظه این ویروس بود.