آنفلوآنزای اسپانیایی در مشهد، از سال 1297 تا 1299 هجری شمسی

یکی از فجایع تاریخی شمال شرق ایران که بسیاری از مردم این منطقه را از بین برد، آنفلوآنزای اسپانیایی بود که در سوم و چهارم آگوست 1918م/ یازدهم و دوازدهم امرداد 1297ه.ش، وارد مشهد شد و تا سال 1920م/ 1299ه.ش، در چندین موج، ادامه یافت. شهر مشهد، طی سه سال، چیزی در حدود 3500 نفر از جمعیت صدهزارنفری اش را از دست داد؛ همچنین، آنفلوآتزای اسپانیایی سبب شیوع بیماری هایی دیگر شد؛ درواقع، پنج درصد از جمعیت شهر از بین رفت و به بافت جمعیتی این شهر آسیب جدی رسید. در این مقاله، ضمن توجه به اهمیت تاریخ پزشکی محلی مشهد، درباره ی مسایل زیر نیز، بحث می شود: نقش شیوع بیماری آنفلوآنزای اسپانیایی، جنگ جهانی اول و حضور روس ها که مسبب شیوع این بیماری شدند، واکنش پزشکان ایرانی و خارجی به این بیماری و دارویی که تجویز کردند و نقش پررنگ انگلیسی ها در قحطی مصنوعی، اعتیاد به تریاک و فقر غذایی.