اثر نوع ریزنمونه و غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد در ریز ازدیادی گیاه شمعدانی زینتی (Pelargonium hortorum Maverick) در شرایط درون شیشه ای

گیاه شمعدانی از لحاظ اقتصادی یکی از پر اهمیت ترین گیاهان گلدانی در دنیا می باشد و در طراحی فضای سبز کاربرد فراوانی دارد. به جهت تولید گیاهان عاری از بیماری و یکنواخت از لحاظ ژنتیکی یکی از روش های جایگزین برای تولید انبوه این گیاه ارزشمند، تکثیر از طریق کشت بافت است. بنابراین هدف از این پژوهش دستیابی به روشی کارآمد و سریع در ریزازدیادی شمعدانی زینتی با مقایسه ریزنمونه های قطعات برگی، دمبرگ، ساقه و ریشه در محیط کشت MS و B5 می باشد.

 جهت کالوس زایی، از ریزنمونه های ساقه، برگ و ریشه در محیط کشت پایه MS با 11 نوع ترکیب هورمونی مختلف حاوی اکسین (NAA و IAA) و سایتوکینین (BAP، Kin و Zeatin) در غلظت های متفاوت استفاده شد. جهت باززایی مستقیم از ریزنمونه های ساقه، برگ و دمبرگ، 10 نوع محیط کشت با ترکیب هورمونی متفاوت از MS و B5 استفاده گردید. ریزنمونه ها پس از شاخه زایی به محیط کشت B5 حاوی اکسین (0.5 mg/l NAA و 0.5mg/l IAA) جهت ریشه زایی منتقل شدند.

بهترین تیمار هورمونی جهت القای کالوس 1mg/l NAA+10mg/l Kin با ریزنمونه ساقه و برگ به ترتیب به میزان 5/92 و 75/88 درصد کالوس زایی بود. همچنین بیشترین وزن تر و خشک کالوس نیز مربوط به ریزنمونه ساقه در محیط کشت MS حاوی 1mg/l NAA+10mg/l Kin بود که تفاوت معنی داری با ریزنمونه برگی در همین محیط کشت نداشت. بیشترین درصد باززایی مستقیم و تعداد شاخه مربوط به ریزنمونه ساقه در محیط کشت B5 حاوی 2mg/l BAP+1mg/l Zeatin به ترتیب به میزان 25/71 درصد و 12/7 عدد شاخه بود و بیشترین طول شاخه به میزان 56/2 سانتی متر طی باززایی مستقیم در محیط کشت MS حاوی0.2mg/l NAA+0.5mg/l BAP+1mg/l Zeatin دیده شد. در ادامه شاخه ها با موفقیت ریشه دار و سازگار شدند.

نتایج پژوهش حاضر نشان داد، ریزازدیادی گیاه شمعدانی زینتی تحت تاثیر نوع ریزنمونه، غلظت تنظیم کننده های رشد و نوع محیط کشت قرار می گیرد و ریزنمونه ساقه در کالوس زایی و باززایی مستقیم دارای نتایج مطلوبی می باشد.