شناسایی و توصیف تبارزائی تعدادی از جدایه های ایرنی ویروس موزائیک یونجه مبتنی بر ترادف ژن پروتئین حرکتی

ویروس موزاییک یونجه (AMV) یکی از مهم ترین ویروس های گیاهی در ایران و جهان می باشد. هدف از این تحقیق، مطالعه تعدادی از جدایه های ایرانی این ویروس بر اساس ترادف ژن MP، بررسی موقعیت تبارزایی آن ها و مقایسه آن با ژن CP می باشد.

 طی سال های 1393 تا 1396، از مزارع یونجه شش استان کشور (کرمان، هرمزگان، اصفهان، فارس، خوزستان و گلستان) بازدید گردید و از بوته های مشکوک (یونجه و علف هرز) نمونه گیری شد. جهت بررسی آلودگی نمونه ها، از آزمون الایزا و همچنین RT-PCR استفاده گردید. از بین جدایه های بررسی شده، 20 جدایه شامل 17 جدایه از گیاه یونجه و سه جدایه از علف های هرز نام های شیرتیغی (L..Sonchus oleraceus)، سلمه تره (L..Chenopodium amaranticolor) و بارهنگ (Plantago ovate L.)، جهت مطالعه مولکولی انتخاب و به دنبال آن موقعیت تاکسونومیکی جدایه های این ویروس بر اساس ژنوم کامل پروتیین حرکتی و همچنین ناحیه ای از آن مورد بررسی قرار گرفتند.

رسم درخت تبارزایی بر اساس طول کامل ژن پروتیین حرکتی ویروس نشان داد که جدایه ها در دو گروه I و  II قرار می گیرند که هر گروه نیز به دو زیر گروهA  وB تقسیم می شوند. اکثر جدایه های ایرانی به تنهایی در گروه II واقع گردیده و تمامی جدایه های انتخاب شده از بانک ژن به همراه دو جدایه از ایران با رس شماره های  KX535456 و KX535454در زیر گروه IA قرار گرفتند. اما زیر گروه IB نیز منحصر به سه جدایه ایرانی (رس شماره های KX535462، KX535458 و KX535460) است. در حالیکه براساس درخت تبارزایی بخشی از ژن یاد شده (468 نوکلیوتید) اکثر جدایه های ایرانی به همراه یک جدایه از اسپانیا (JQ691163) زیر گروه جدیدی را تشکیل دادند.

یافته های حاصل از این تحقیق نشان داد ترادف ژن پروتیین حرکتی برای تعیین روابط تبارزایی جدایه های AMV موفق عمل نمود. از آنجاییکه گیاه یونجه بومی خاور نزدیک و آسیای مرکزی است احتمالا این ویروس از تنوع ژنتیکی نسبتا بالایی در ایران برخوردار می باشد.